Winter's Hollandse tweedekker 1/75 POF bouw door Stephan Kertész
- Topicstarter Stephan Kertész
- Startdatum
Stephan Kertész
Forum veteraan
Zoals ik nu kan zien heb ik de positie van het spuigaten verkeerd genomen en zit dat te hoog, verder doet het niet af aan de vorm van de ronding van het schip. Ik ben nu aan het uitzoeken hoe een en ander in elkaar steekt. Want er word heel veel gezegd en geschreven wat niet altijd helemaal juist is. Waar in het boek van Yk geen melding wordt gemaakt maar bijv. wel geld voor de Pinas van Witse. Dat wil zeggen dat je die info niet op ieder schip kan projecteren. Ik kom er nog op terug. Het is best moeilijk om die oude boeken te lezen en te bestuderen. Wel leuk.
Stephan Kertész
Forum veteraan
Ik zou nog een toelichting geven op wat er mis ging. Ik wilde eerst zekerheid hoe het zit:
Dit ging er mis met het positioneren van de scheerstrook.
Op het moment dat ik met de scheerstrook begon wist ik maar een paar zaken over deze strook en meende hem zelfs in de tekeningen van de Hollandse 2-dekker te kunnen aantonen. Maar na mij goed te verdiepen vond ik uit hoe hij gemaakt dient te worden. Ik maakte me er eigenlijk op een snelle manier van af die later gedeeltelijk fout blijkt te zijn. Niet helemaal, want de lijn die ik maakte zit op het schip het is alleen niet de scheerstrook. Ik heb de methode van Van Eyck aangehouden en heb daarbij het lijnenplan gebruik dat ik gemaakt heb in AutoCAD. Hierdoor heb ik een fout gemaakt door niet goed te kijken waar de onderste positie van het spuigat zit. Ik heb de bovenkant van het overloop dek aangehouden terwijl dit de onderkant moest zijn.
Daardoor is de scheerstrook niet op de juiste hoogte gezet.
Rood is de mijne en groen zoals hij zou moeten zijn. Waarbij het punt aan de boeg discutabel is.
Zoals ik al zei is deze lijn ook aanwezig op het schip en maakt het gelukkig niks uit. Dus ik laat deze zitten op die plek. En maak er later meerdere stroken bij om de vorm van het schip uit te zetten. Eerst de bodem kalven (dichtleggen met buikstukken).
Eigenlijk volg ik nu het advies van @Ptèr mij gaf.
Want eerlijk gezegd is de juiste plek bepalen van de scheerstrook nogal een dingetje, iets wat op een model nogal een onbegonnen stukje werk is. Aangezien Witse hiervoor heel veel afmetingen meegeeft is dit erg moeilijk dit op een model uit te tekenen. Ik heb de waterlijnen van Winter zijn tekeningen en zal die gebruiken.
Ik kom wel nog terug op de scheerstrook als ik de materie eens goed bestudeerd en besproken heb. Want er zijn nogal wat missopvattingen die de rondte doen.
Dit ging er mis met het positioneren van de scheerstrook.
Op het moment dat ik met de scheerstrook begon wist ik maar een paar zaken over deze strook en meende hem zelfs in de tekeningen van de Hollandse 2-dekker te kunnen aantonen. Maar na mij goed te verdiepen vond ik uit hoe hij gemaakt dient te worden. Ik maakte me er eigenlijk op een snelle manier van af die later gedeeltelijk fout blijkt te zijn. Niet helemaal, want de lijn die ik maakte zit op het schip het is alleen niet de scheerstrook. Ik heb de methode van Van Eyck aangehouden en heb daarbij het lijnenplan gebruik dat ik gemaakt heb in AutoCAD. Hierdoor heb ik een fout gemaakt door niet goed te kijken waar de onderste positie van het spuigat zit. Ik heb de bovenkant van het overloop dek aangehouden terwijl dit de onderkant moest zijn.
Daardoor is de scheerstrook niet op de juiste hoogte gezet.
Rood is de mijne en groen zoals hij zou moeten zijn. Waarbij het punt aan de boeg discutabel is.
Zoals ik al zei is deze lijn ook aanwezig op het schip en maakt het gelukkig niks uit. Dus ik laat deze zitten op die plek. En maak er later meerdere stroken bij om de vorm van het schip uit te zetten. Eerst de bodem kalven (dichtleggen met buikstukken).
Eigenlijk volg ik nu het advies van @Ptèr mij gaf.
Want eerlijk gezegd is de juiste plek bepalen van de scheerstrook nogal een dingetje, iets wat op een model nogal een onbegonnen stukje werk is. Aangezien Witse hiervoor heel veel afmetingen meegeeft is dit erg moeilijk dit op een model uit te tekenen. Ik heb de waterlijnen van Winter zijn tekeningen en zal die gebruiken.
Ik kom wel nog terug op de scheerstrook als ik de materie eens goed bestudeerd en besproken heb. Want er zijn nogal wat missopvattingen die de rondte doen.
dit lijkt me beter te kloppen Stephan.
je zit aan de boeg volgens mij nog wel te hoog want normaal weet je de hoogte van je overloop aan het voorsteven want anders kan je nooit je voorsteven van hoogte maken.
maar aangezien je het gemaakt hebt van een plan heb je die berekening waarschijnlijk nooit gedaan en doen de meeste dit niet .
ik ben al blij dat je de fout inziet van je scheerstrook en weeral iets wijzer bent geworden
je zit aan de boeg volgens mij nog wel te hoog want normaal weet je de hoogte van je overloop aan het voorsteven want anders kan je nooit je voorsteven van hoogte maken.
maar aangezien je het gemaakt hebt van een plan heb je die berekening waarschijnlijk nooit gedaan en doen de meeste dit niet .
ik ben al blij dat je de fout inziet van je scheerstrook en weeral iets wijzer bent geworden
Stephan Kertész
Forum veteraan
Tussen het uitzoeken hoe het precies zit met de scheerstrook (Ik ben er bijna) ben ik ook nog steeds de vloer aan het volkalven. Als dit tenminste zo heet. Zoals ik al zei doe ik dit nu omdat het beter bereikbaar is in dit stadium.
Ook het gelijk schuren van de balken onderling is nogal wat werk. Kersenhout is best hard.
Ik heb nog het oud model Proxxon tafel zaagje en de instelling is nogal een dingetje bij dat model. De FET heeft een rails met fijn instelling net als de Byrnes. Verder heeft de oude versie een speed control wat de nieuwe versie niet heeft. Ik heb een filmpje op YouTube ontdekt waar iemand op zo'n oud model een fijnafstelling maakte voor een paar euro. En omdat ik dat altijd wel leuk vind om machines naar mijn behoefte aan te passen leek het me wel leuk om dit na te maken. De rails zijn normaal aan de prijs, maar een winkel op Aliexpres had ze in de aanbieding voor dik 10 euro per stuk met gratis verzending. 2 stuks rail, 45 cm lang en ieder met een MGN 9C blok plus extra kogeltjes als reserve.
Ben nu opzoek naar goedkope PVC platen om de beugel te maken die op de zaag komt en waar deze rails op komen. Later meer.
Ook het gelijk schuren van de balken onderling is nogal wat werk. Kersenhout is best hard.
Ik heb nog het oud model Proxxon tafel zaagje en de instelling is nogal een dingetje bij dat model. De FET heeft een rails met fijn instelling net als de Byrnes. Verder heeft de oude versie een speed control wat de nieuwe versie niet heeft. Ik heb een filmpje op YouTube ontdekt waar iemand op zo'n oud model een fijnafstelling maakte voor een paar euro. En omdat ik dat altijd wel leuk vind om machines naar mijn behoefte aan te passen leek het me wel leuk om dit na te maken. De rails zijn normaal aan de prijs, maar een winkel op Aliexpres had ze in de aanbieding voor dik 10 euro per stuk met gratis verzending. 2 stuks rail, 45 cm lang en ieder met een MGN 9C blok plus extra kogeltjes als reserve.
Ben nu opzoek naar goedkope PVC platen om de beugel te maken die op de zaag komt en waar deze rails op komen. Later meer.
Jaap Smith
Vriend van modelbouwforum.nl
.Vriendelijk groet,
Jaap
Scheepshoorn
Vriend van modelbouwforum.nl
Stephan,
Ik ben nog maar bij blz 2 en mijn mond valt al open van verbazing.
Begrijp ik het goed dat je een goed half jaar geleden met dit schip bent begonnen, na een uitgebreide CAD-studie.
Man waar haal je het geduld vandaan?
Hoewel scratch (nog) niet mijn bouwstijl is, blijf ik je zeker volgen. Dit is zo inspirerend!
Het liefst zou ik iedere maand een paar uurtjes (stiekem) bij je mee komen kijken.
Ik ben nog maar bij blz 2 en mijn mond valt al open van verbazing.
Begrijp ik het goed dat je een goed half jaar geleden met dit schip bent begonnen, na een uitgebreide CAD-studie.
Man waar haal je het geduld vandaan?
Hoewel scratch (nog) niet mijn bouwstijl is, blijf ik je zeker volgen. Dit is zo inspirerend!
Het liefst zou ik iedere maand een paar uurtjes (stiekem) bij je mee komen kijken.
Stephan Kertész
Forum veteraan
Dank je Wil, leuk dat je mij hier bezoekt. Ja CAD is niet heel erg moeilijk te leren als je een paar YouTube filmpjes volgt en er een beetje mee speelt leer je steeds meer bij.Stephan,
Ik ben nog maar bij blz 2 en mijn mond valt al open van verbazing.
Begrijp ik het goed dat je een goed half jaar geleden met dit schip bent begonnen, na een uitgebreide CAD-studie.
Man waar haal je het geduld vandaan?
Hoewel scratch (nog) niet mijn bouwstijl is, blijf ik je zeker volgen. Dit is zo inspirerend!
Het liefst zou ik iedere maand een paar uurtjes (stiekem) bij je mee komen kijken.
En je bent welkom om te komen kijken. Heesch is niet zo heel veer van Ittervoort vandaan.
Scheepshoorn
Vriend van modelbouwforum.nl
Nou Stephan, ik ben nu halverwege je bouwverslag.
Wat mij het meeste aanspreekt in jouw manier van aanpak, is de manier waarop je zelf passend gereedschap bedenkt.
Maar de meeste bewondering heb ik toch wel voor je gevoel voor details en afwerking.
Je bouwverslag is hierin een prachtig voorbeeld voor iedereen die dit ook eens wil proberen. Inderdaad, je kunt er straks bijna een op een een boek mee uitbrengen.
Heel groot respect voor je beslissing om na een paar planken de zaag in je romp te zetten en opnieuw te beginnen. Zoals anderen al opmerkten, is dit geen beslissing in een split second, maar het resultaat van een knagend gevoel dat zich heeft opgebouwd. Dit maakt het nog knapper.
Ik ga snel verder lezen, want ik heb het gevoel dat er nog heel veel moois aan staat te komen.
Scheepshoorn
Vriend van modelbouwforum.nl
Stephan, ik ben inmiddels helemaal bij met lezen. De tweede helft heb ik vandaag zelfs voor de 2e keer gelezen, voordat ik begreep wat er allemaal voorbij kwam. Het kan natuurlijk ook zijn dat het allemaal teveel is om in een keer te bevatten én het was gisteren ook al laat geworden.
Jan Zwart had het een paar posts geleden over hogere scheepvaartkunde. Ik zou een stapje verder willen gaan. Dit is hogere modelbouwkunde! Het lijkt wel of we met een team bezig zijn een proefschrift te schrijven voor een wetenschappelijk onderzoek. Wat mij betreft ben je op voorhand al gepromoveerd.
Je keuze om opnieuw te beginnen is zo te zien de juiste geweest. Dit gaat ontzettend mooi worden.
Ga door, ik blijf je volgen
Jan Zwart had het een paar posts geleden over hogere scheepvaartkunde. Ik zou een stapje verder willen gaan. Dit is hogere modelbouwkunde! Het lijkt wel of we met een team bezig zijn een proefschrift te schrijven voor een wetenschappelijk onderzoek. Wat mij betreft ben je op voorhand al gepromoveerd.
Je keuze om opnieuw te beginnen is zo te zien de juiste geweest. Dit gaat ontzettend mooi worden.
Ga door, ik blijf je volgen
Stephan Kertész
Forum veteraan
Leuk compliment Wil, het is ook best een gepuzzel en vaak meer lezen, uitzoeken en tekenen dan daadwerkelijk bouwen. 30 september staat het schip in Amsterdam, er is nog een bouwer op zo'n manier aan het bouwen. Dus als je zin heb kom ook en praten we dan verder.
Stephan Kertész
Forum veteraan
En zo ben je een halve maand verder na de laatste update. Degene die op de modelbouwdag zijn geweest konden zien dat er nog enkele buikstukken bij zijn gekomen. Verder heb ik de bestaande buikstukken wat vlakker gemaakt met een scherpe beitel. Aan het model is dit bijna niet te zien
Deze update gaat niet over de vorderingen van de bouw van het schip maar over de Scheerstrook. Dit was ik nog schuldig om uit te leggen over wat ik erover heb gevonden. En geloof me dat het veel en moeilijk leeswerk was waarbij ik gelukkig hulp kreeg van de deskundigen. We waren het niet altijd eens, de deskundige onderling ook niet. Ook de literatuur is soms tegenstrijdig. Maar na alles bestudeerd te hebben hier mijn bijdrage aan dit onderwerp hoe ik erover denk. Je mag het er mee eens zijn of niet. Daar laat ik me verder niet over uit. Aangezien het onderwerp nogal veel gaten heeft.
*************************************************************
Mis- en opvattingen over de Scheerstrook.
*************************************************************
In mijn zoektocht naar antwoorden over diverse bouwfasen en onderdelen die er op een 17de -eeuws schip voorkomen is die van de scheerstrook mijn grootste zoektocht geweest. Er werd van alles beweert over het verloop en functie van de scheerstrook. Een groot deel van wat ik heb ontdekt zijn voornamelijk conclusie die je kan trekken uit het geen je bestudeerd en wat je erover kan zien op schilderingen en tekeningen uit die tijd en het opgeschreven deel van Cornelis en Nicolaes.
Gelukkig kreeg ik ook hulp in mijn zoektocht van personen waarvan je mag aannemen dat ze weten waarover ze praten. Dat heeft heel goed geholpen om dit stukje te kunnen opschrijven. In de hoop er andere mee te kunnen helpen.
Let wel, het is zoals ik het nu zie en dus geen harde waarheid. Want dit onderwerp vertoond nog steeds veel gaten die anders geïnterpreteerd kunnen worden. En misschien krijgen we na het vinden van meer bewijs omtrent de scheerstrook in de archeologie een betere uitleg.
Mijn bevindingen op een rijtje:
Wat is de scheerstrook?
Bij de “shell first bouwmethode” (vlakbouw) en de iets modernere “Frame first-bouwmethode” (spanten eerst-bouwmethode), waarbij bij beide methode de bouw begon met het uitleggen van de kiel en het oprichten van de voorsteven en de achtersteven met hekbalk, rantsoenhouten, worpen en hekstukken. Vervolgens werd de zandstrook aangebracht langs de kiel. Het verdere verloop bepaalde welke bouwmethode vervolgens kwam. Tussen de voor en achtersteven werd dan een touw gespannen. Een stevig touw werd hier voor gebruikt. Want aan het touw werden verticale touwen tussen de scheerlijn en de reeds geplaatste buikstukken geplaatst, aangetrokken en vastgezet aan de kiel.. Hierdoor kon men aan de scheerlijn het verloop van de zeeg zien.
De scheerstrook was een tijdelijke plankengang, die aan beide zijden van de romp vanaf de voorstevenbalk langs de geplaatste oplangen tot aan de hekbalk van de achtersteven liep en aan deze delen werd vastgezet. In zijaanzicht gaf de scheerstrook het beoogde verloop aan van de zeeg en van het beoogde verloop van de rompomtrek aldaar. Als laagste punt van de scheerstrook werd de positie genomen waar het laagste spuigat van het overloopdek moest komen. De scheerstrook loopt parallel met de scheerlijn.Dit alles werd gedaan omdat een 17de eeuws Hollands schip niet vanaf een technische tekening werd gebouwd maar door de bouwmeesters op het oog bepaald. Ze maakten natuurlijk wel aantekeningen en schetsen om te zien of men in de juiste richting zat of om de krommingen te kunnen uitrekenen. Maar een echte bouwtekening waar je maten uit kon aflezen of vormen mee kon bepalen op schaal. Nee, dat deed men niet. De kunde van de mensen op de werf was ook van een hoog niveau. Men wist wat men deed en alles stond onder leiding van de meester op de werf. Een conclusie die al eerder door Ab Hoving opgeschreven is. En waar ik mij na bestudering helemaal in kan vinden.
Waarvoor dient de scheerstrook?
Met bovenstaande uitleg wat de scheerstrook is en de achterliggende gedachte dat er geen bouwtekening werd gebruikt, kun je als belangrijkste functie van de scheerstrook opmerken dat hij bij bouw van een schip als tijdelijk hulpmiddel dient om de bouwvorm van het schip vast te leggen.
Tijdelijk, want als hij zijn functie had voldaan werd hij verwijdert en zelfs in sommige gevallen hergebruikt bij een volgend vergelijkbaar schip. Wel zo handig aangezien het nogal een constructie bedroeg waar ik later op terug kom.
De scheerstrook was dus als het ware een bouwmal voor de nog aan te brengen spanten en spantdelen. Maar ook werden er markeringen uitgezet voor de onderdelen aan het schip. Denk aan: luiken, geschutpoorten, masten, dekbalken en de plaats van het dek midscheeps. De scheerstrook loopt langs de het laagste spuigat van het overloopdek. Dat was midscheeps. We weten dat het dek ook steeds vlakker werd op deze schepen en niet meer parallel met de zeeg liepen. Die plek waar het dek op 1/3 van de scheepslengte (de hals) het verloop van de scheerstrook niet meer volgde werd ook op de scheerstrook gemarkeerd. Tevens liepen de berghouten parallel aan de scheerstrook. Zo zie je dat de scheerstrook veel functies had tijdens de bouw en erg belangrijk was. Er werd immers niet vanaf tekening gebouwd maar op het oog. En dan is het belangrijk om je te kunnen oriënteren tijdens de bouw.
Hoe en waarvan word de scheerstrook gemaakt?
Daarvoor kijken we wat Cornelis over de scheerstrook schrijft:
“ ’t syn Planken, breed 8, 10 of 12 Duimen, en 2 a 3 duimen dik” vertaald in cm. is dit 30,9 x 7,7 cm.
Cornelis vermeld dat de bocht aan de boeg gebrand word. Dat maakt het aannemelijk dat de balk van eikenhout is gemaakt. Dat word namelijk gebrand om te buigen. Ook het feit dat hij hergebruikt word laat doorschemeren dat het duurzaam hout moest zijn.
Een groot schip heeft al snel een scheerstrook met een lengte van 45 meter. zonder verbindingsstukken en dergelijken praat je al snel over minimaal een kuub eiken hout. En met een gemiddelde soortelijke massa van eikenhout 750 kg/m³ praat je dus over een gewicht van ruim 800 kg per kant. Het was hard en zwaar werk voor de timmermannen.
Nergens heb ik een duidelijke beschrijving gevonden over welk hout er gebruikt word voor de scheerstrook. Maar concludeer door de bevindingen in de oude boeken, het doel en de constructie van de scheerstrook dat dit eikenhout moet zijn geweest. Een aanwijzing kreeg ik van Jaap Luiting die mij uitleg gaf over het branden van de bocht bij de boeg. Dit kon alleen bij eikenhout op die manier gaf hij aan. Na een lange speurtocht kwam ik erachter dat dit traditioneel alleen met de hardere houtsoorten werd gedaan, zoals inderdaad eik, maar ook iep, beuk enz. kwam daar ook voor in aanmerking. In elk geval niet de zachtere houtsoorten. Zelf trek ik ook de conclusie bij het feit van hergebruik om dan deugdelijk sterk hout te nemen. Tevens werd de scheerstrook gebruikt bij het uitrichten van de spantdelen. Dit zijn ook geen lucifer houtjes maar dikke eiken balken. Die een deugdelijke ondersteuning vragen van een stevige houtsoort. Ik mag dan wel concluderen aan de hand van deze bevindingen dat we over eikenhout praten. Daar bestond het overgrote deel van het schip ook uit. Dit was dus ook beschikbaar op de werf.
Een andere wetenschap die ik ontdekte was dat het branden van een zware gang of berghout op de Bataviawerf wel tot 20 uur kon duren.
Loopt de scheerstrook over het breedste deel van het schip?
Daarvoor wil ik eerst de holte van het schip beschrijven en welk deel daarmee bedoeld word.
De diepte, holte of het hol werd in de 17e eeuw gemeten vanaf de bovenkant van het vlak ( de bovenkant van het zaadhout, tot onder de overloopdekbalk van het grootspant, zonder de bocht van deze balk mee te rekenen.
Op de holte is dus ook het onderste spuigat gelegen en kan je dus ook stellen dat de scheerstrook op dat punt het laagste is.
Cornelis schrijft:
De holte by de konft - kundigen genomen werd vande bovekanc van't Vlak, tot onder den Overloop aan Boord, ter plaatfe daar 't Schip alderlaagft is, en fijn eerfte Uitwateringe heeft. Sonder dat de Rondte van de O verloops-Balk daar by.moet werden gedaan.
Maar als je de eerder genoemde theorie van N.H. Kamer neemt waar hij de perspectieprojectie Analyse gebruikt om in tekeningen te kunnen aantonen dat het breedste punt niet altijd op de holte ligt maar er ook boven en onder kan zitten. Voorbeelden van dit kan je bij Cornelis zijn boek vinden.
Het is en blijft een beetje twijfelachtig gegeven. Het model van de Prins Willem uit de 17de eeuw laat ook zien dat het breedste deel onder de holte ligt. En daarmee zegt het model dus eigenlijk dat de scheerstrook niet over het breedste deel loopt. Maar van de andere kant klinkt het onlogisch omdat de scheerstrook gebruikt word om de bouw van het schip te bepalen. En als hij over het breedste deel loopt klinkt dit aannemelijker.
Ik schaar mij achter de stelling dat de scheerstrook niet over het breedste deel hoeft te lopen. Het komt wel heel vaak voor dat het dit wel doet. Maar er zijn uitzonderingen. Het model van de Prins Willem laat dit ook zien. Zowel het museum model als het model dat bij mij thuis staat.
Een andere conclusie die ik hieraan verleen is de manier waarop deze schepen gebouwd werden. Niet vanaf tekening en met het voorhanden materiaal. Voor de kimmen werden dure stukken hout gebruikt die in de juiste vorm gegroeid waren. Dat maakte de bocht erg sterk die de kimmen maakte, maar ook tevens beperkte het je ontwerp. Dit moest naar het betreffende hout aangepast worden. Daardoor kon het dus voorkomen dat een schip een iets andere vorm kreeg dan men voor ogen had en daardoor het bredere deel niet altijd op de holte kreeg. We moeten namelijk niet vergeten dat de timmerlieden vakmensen waren die een schip bouwden met het voorhanden zijnde materiaal en zo min mogelijk hout verspilden om de kosten te drukken. Ook de snelheid van bouwen deed mee in dit verhaal. Ze gingen geen tijd verspillen met hanteren van een regel die niet noodzakelijk nodig was om toe te passen. Als je in Cornelis en in Nicolaes zijn boeken kijkt naar de scheepsverhoudingen, dan week men vaker af van de stelling lengte breedte verhouding dan dat men er aan voldeed. Ik persoonlijk denk dat het met het voorhanden zijnde materiaal te maken had.
Loopt het onderste berghout gelijk met de scheerstrook?
Kort antwoord. Nee! Er zijn genoeg voorbeelden dat dit niet zo is. Bij bijvoorbeeld de Pinas van Witse loopt hij tussen beide onderste berghouten. En zo zijn er tal van voorbeelden te noemen, waar dit duidelijk niet het geval is. Ook eerder genoemde Prins Willem is daar een voorbeeld van. Wat wel is, is dat de berghouten parallel lopen aan de scheerstrook. De scheerstrook was tijdelijk en na dat hij voldaan had aan de functie waarvoor hij nodig was, werd hij verwijderd en soms zelf hergebruikt voor een volgend vergelijkbaar schip.
Is een scheerstrook nodig om een model te bouwen?
Bouw je een model volgens tekening of bestaand voorbeeld. Dan is het antwoord nee. Dit word te ingewikkeld om dit te verwezenlijken. Nicolaes geeft allerlei waardes op om de strook te maken en op schaal is dit moeilijk na te maken. Ook heb je tekeningen en daaruit kan je andere bouwlijnen volgen om je model te bouwen. Je ziet dit bij een POF bouw dat men een mal maakt tot ongeveer halve hoogte om daar de spanten in te kunnen bevestigen. Hier een foto die ik gemaakt heb van Christiaan zijn bouw waar dit te zien is. Maar ook in mijn bouw heb ik waterlijnen uit een tekening ter beschikking en ik zou dom zijn om die niet te gebruiken. Ik bouw immers een bestaand model waar tekeningen van zijn gemaakt.
Alleen wanneer je beoogd om een model te bouwen waar je alleen de maten van hebt dan zal je moeten en het gehele proces moeten volgen om te bouwen. In mijn geval is een scheerstrook niet nodig. Het hoeft niet op het oog. Zoals ik al eerder aangaf dat dit het doel was van de scheerstrook, om op het oog te kunnen bouwen.
=================================================
Ik hoop dat het een beetje begrijpelijk is, maar snap als het dit niet is. Want het is ook een erg moeilijk onderwerp.
Deze update gaat niet over de vorderingen van de bouw van het schip maar over de Scheerstrook. Dit was ik nog schuldig om uit te leggen over wat ik erover heb gevonden. En geloof me dat het veel en moeilijk leeswerk was waarbij ik gelukkig hulp kreeg van de deskundigen. We waren het niet altijd eens, de deskundige onderling ook niet. Ook de literatuur is soms tegenstrijdig. Maar na alles bestudeerd te hebben hier mijn bijdrage aan dit onderwerp hoe ik erover denk. Je mag het er mee eens zijn of niet. Daar laat ik me verder niet over uit. Aangezien het onderwerp nogal veel gaten heeft.
*************************************************************
Mis- en opvattingen over de Scheerstrook.
*************************************************************
In mijn zoektocht naar antwoorden over diverse bouwfasen en onderdelen die er op een 17de -eeuws schip voorkomen is die van de scheerstrook mijn grootste zoektocht geweest. Er werd van alles beweert over het verloop en functie van de scheerstrook. Een groot deel van wat ik heb ontdekt zijn voornamelijk conclusie die je kan trekken uit het geen je bestudeerd en wat je erover kan zien op schilderingen en tekeningen uit die tijd en het opgeschreven deel van Cornelis en Nicolaes.
Gelukkig kreeg ik ook hulp in mijn zoektocht van personen waarvan je mag aannemen dat ze weten waarover ze praten. Dat heeft heel goed geholpen om dit stukje te kunnen opschrijven. In de hoop er andere mee te kunnen helpen.
Let wel, het is zoals ik het nu zie en dus geen harde waarheid. Want dit onderwerp vertoond nog steeds veel gaten die anders geïnterpreteerd kunnen worden. En misschien krijgen we na het vinden van meer bewijs omtrent de scheerstrook in de archeologie een betere uitleg.
Mijn bevindingen op een rijtje:
Wat is de scheerstrook?
Bij de “shell first bouwmethode” (vlakbouw) en de iets modernere “Frame first-bouwmethode” (spanten eerst-bouwmethode), waarbij bij beide methode de bouw begon met het uitleggen van de kiel en het oprichten van de voorsteven en de achtersteven met hekbalk, rantsoenhouten, worpen en hekstukken. Vervolgens werd de zandstrook aangebracht langs de kiel. Het verdere verloop bepaalde welke bouwmethode vervolgens kwam. Tussen de voor en achtersteven werd dan een touw gespannen. Een stevig touw werd hier voor gebruikt. Want aan het touw werden verticale touwen tussen de scheerlijn en de reeds geplaatste buikstukken geplaatst, aangetrokken en vastgezet aan de kiel.. Hierdoor kon men aan de scheerlijn het verloop van de zeeg zien.
De scheerstrook was een tijdelijke plankengang, die aan beide zijden van de romp vanaf de voorstevenbalk langs de geplaatste oplangen tot aan de hekbalk van de achtersteven liep en aan deze delen werd vastgezet. In zijaanzicht gaf de scheerstrook het beoogde verloop aan van de zeeg en van het beoogde verloop van de rompomtrek aldaar. Als laagste punt van de scheerstrook werd de positie genomen waar het laagste spuigat van het overloopdek moest komen. De scheerstrook loopt parallel met de scheerlijn.Dit alles werd gedaan omdat een 17de eeuws Hollands schip niet vanaf een technische tekening werd gebouwd maar door de bouwmeesters op het oog bepaald. Ze maakten natuurlijk wel aantekeningen en schetsen om te zien of men in de juiste richting zat of om de krommingen te kunnen uitrekenen. Maar een echte bouwtekening waar je maten uit kon aflezen of vormen mee kon bepalen op schaal. Nee, dat deed men niet. De kunde van de mensen op de werf was ook van een hoog niveau. Men wist wat men deed en alles stond onder leiding van de meester op de werf. Een conclusie die al eerder door Ab Hoving opgeschreven is. En waar ik mij na bestudering helemaal in kan vinden.
Waarvoor dient de scheerstrook?
Met bovenstaande uitleg wat de scheerstrook is en de achterliggende gedachte dat er geen bouwtekening werd gebruikt, kun je als belangrijkste functie van de scheerstrook opmerken dat hij bij bouw van een schip als tijdelijk hulpmiddel dient om de bouwvorm van het schip vast te leggen.
Tijdelijk, want als hij zijn functie had voldaan werd hij verwijdert en zelfs in sommige gevallen hergebruikt bij een volgend vergelijkbaar schip. Wel zo handig aangezien het nogal een constructie bedroeg waar ik later op terug kom.
De scheerstrook was dus als het ware een bouwmal voor de nog aan te brengen spanten en spantdelen. Maar ook werden er markeringen uitgezet voor de onderdelen aan het schip. Denk aan: luiken, geschutpoorten, masten, dekbalken en de plaats van het dek midscheeps. De scheerstrook loopt langs de het laagste spuigat van het overloopdek. Dat was midscheeps. We weten dat het dek ook steeds vlakker werd op deze schepen en niet meer parallel met de zeeg liepen. Die plek waar het dek op 1/3 van de scheepslengte (de hals) het verloop van de scheerstrook niet meer volgde werd ook op de scheerstrook gemarkeerd. Tevens liepen de berghouten parallel aan de scheerstrook. Zo zie je dat de scheerstrook veel functies had tijdens de bouw en erg belangrijk was. Er werd immers niet vanaf tekening gebouwd maar op het oog. En dan is het belangrijk om je te kunnen oriënteren tijdens de bouw.
Hoe en waarvan word de scheerstrook gemaakt?
Daarvoor kijken we wat Cornelis over de scheerstrook schrijft:
“ ’t syn Planken, breed 8, 10 of 12 Duimen, en 2 a 3 duimen dik” vertaald in cm. is dit 30,9 x 7,7 cm.
Cornelis vermeld dat de bocht aan de boeg gebrand word. Dat maakt het aannemelijk dat de balk van eikenhout is gemaakt. Dat word namelijk gebrand om te buigen. Ook het feit dat hij hergebruikt word laat doorschemeren dat het duurzaam hout moest zijn.
Een groot schip heeft al snel een scheerstrook met een lengte van 45 meter. zonder verbindingsstukken en dergelijken praat je al snel over minimaal een kuub eiken hout. En met een gemiddelde soortelijke massa van eikenhout 750 kg/m³ praat je dus over een gewicht van ruim 800 kg per kant. Het was hard en zwaar werk voor de timmermannen.
Nergens heb ik een duidelijke beschrijving gevonden over welk hout er gebruikt word voor de scheerstrook. Maar concludeer door de bevindingen in de oude boeken, het doel en de constructie van de scheerstrook dat dit eikenhout moet zijn geweest. Een aanwijzing kreeg ik van Jaap Luiting die mij uitleg gaf over het branden van de bocht bij de boeg. Dit kon alleen bij eikenhout op die manier gaf hij aan. Na een lange speurtocht kwam ik erachter dat dit traditioneel alleen met de hardere houtsoorten werd gedaan, zoals inderdaad eik, maar ook iep, beuk enz. kwam daar ook voor in aanmerking. In elk geval niet de zachtere houtsoorten. Zelf trek ik ook de conclusie bij het feit van hergebruik om dan deugdelijk sterk hout te nemen. Tevens werd de scheerstrook gebruikt bij het uitrichten van de spantdelen. Dit zijn ook geen lucifer houtjes maar dikke eiken balken. Die een deugdelijke ondersteuning vragen van een stevige houtsoort. Ik mag dan wel concluderen aan de hand van deze bevindingen dat we over eikenhout praten. Daar bestond het overgrote deel van het schip ook uit. Dit was dus ook beschikbaar op de werf.
Een andere wetenschap die ik ontdekte was dat het branden van een zware gang of berghout op de Bataviawerf wel tot 20 uur kon duren.
Loopt de scheerstrook over het breedste deel van het schip?
Daarvoor wil ik eerst de holte van het schip beschrijven en welk deel daarmee bedoeld word.
De diepte, holte of het hol werd in de 17e eeuw gemeten vanaf de bovenkant van het vlak ( de bovenkant van het zaadhout, tot onder de overloopdekbalk van het grootspant, zonder de bocht van deze balk mee te rekenen.
Op de holte is dus ook het onderste spuigat gelegen en kan je dus ook stellen dat de scheerstrook op dat punt het laagste is.
Cornelis schrijft:
De holte by de konft - kundigen genomen werd vande bovekanc van't Vlak, tot onder den Overloop aan Boord, ter plaatfe daar 't Schip alderlaagft is, en fijn eerfte Uitwateringe heeft. Sonder dat de Rondte van de O verloops-Balk daar by.moet werden gedaan.
Maar als je de eerder genoemde theorie van N.H. Kamer neemt waar hij de perspectieprojectie Analyse gebruikt om in tekeningen te kunnen aantonen dat het breedste punt niet altijd op de holte ligt maar er ook boven en onder kan zitten. Voorbeelden van dit kan je bij Cornelis zijn boek vinden.
Het is en blijft een beetje twijfelachtig gegeven. Het model van de Prins Willem uit de 17de eeuw laat ook zien dat het breedste deel onder de holte ligt. En daarmee zegt het model dus eigenlijk dat de scheerstrook niet over het breedste deel loopt. Maar van de andere kant klinkt het onlogisch omdat de scheerstrook gebruikt word om de bouw van het schip te bepalen. En als hij over het breedste deel loopt klinkt dit aannemelijker.
Ik schaar mij achter de stelling dat de scheerstrook niet over het breedste deel hoeft te lopen. Het komt wel heel vaak voor dat het dit wel doet. Maar er zijn uitzonderingen. Het model van de Prins Willem laat dit ook zien. Zowel het museum model als het model dat bij mij thuis staat.
Een andere conclusie die ik hieraan verleen is de manier waarop deze schepen gebouwd werden. Niet vanaf tekening en met het voorhanden materiaal. Voor de kimmen werden dure stukken hout gebruikt die in de juiste vorm gegroeid waren. Dat maakte de bocht erg sterk die de kimmen maakte, maar ook tevens beperkte het je ontwerp. Dit moest naar het betreffende hout aangepast worden. Daardoor kon het dus voorkomen dat een schip een iets andere vorm kreeg dan men voor ogen had en daardoor het bredere deel niet altijd op de holte kreeg. We moeten namelijk niet vergeten dat de timmerlieden vakmensen waren die een schip bouwden met het voorhanden zijnde materiaal en zo min mogelijk hout verspilden om de kosten te drukken. Ook de snelheid van bouwen deed mee in dit verhaal. Ze gingen geen tijd verspillen met hanteren van een regel die niet noodzakelijk nodig was om toe te passen. Als je in Cornelis en in Nicolaes zijn boeken kijkt naar de scheepsverhoudingen, dan week men vaker af van de stelling lengte breedte verhouding dan dat men er aan voldeed. Ik persoonlijk denk dat het met het voorhanden zijnde materiaal te maken had.
Loopt het onderste berghout gelijk met de scheerstrook?
Kort antwoord. Nee! Er zijn genoeg voorbeelden dat dit niet zo is. Bij bijvoorbeeld de Pinas van Witse loopt hij tussen beide onderste berghouten. En zo zijn er tal van voorbeelden te noemen, waar dit duidelijk niet het geval is. Ook eerder genoemde Prins Willem is daar een voorbeeld van. Wat wel is, is dat de berghouten parallel lopen aan de scheerstrook. De scheerstrook was tijdelijk en na dat hij voldaan had aan de functie waarvoor hij nodig was, werd hij verwijderd en soms zelf hergebruikt voor een volgend vergelijkbaar schip.
Is een scheerstrook nodig om een model te bouwen?
Bouw je een model volgens tekening of bestaand voorbeeld. Dan is het antwoord nee. Dit word te ingewikkeld om dit te verwezenlijken. Nicolaes geeft allerlei waardes op om de strook te maken en op schaal is dit moeilijk na te maken. Ook heb je tekeningen en daaruit kan je andere bouwlijnen volgen om je model te bouwen. Je ziet dit bij een POF bouw dat men een mal maakt tot ongeveer halve hoogte om daar de spanten in te kunnen bevestigen. Hier een foto die ik gemaakt heb van Christiaan zijn bouw waar dit te zien is. Maar ook in mijn bouw heb ik waterlijnen uit een tekening ter beschikking en ik zou dom zijn om die niet te gebruiken. Ik bouw immers een bestaand model waar tekeningen van zijn gemaakt.
Alleen wanneer je beoogd om een model te bouwen waar je alleen de maten van hebt dan zal je moeten en het gehele proces moeten volgen om te bouwen. In mijn geval is een scheerstrook niet nodig. Het hoeft niet op het oog. Zoals ik al eerder aangaf dat dit het doel was van de scheerstrook, om op het oog te kunnen bouwen.
=================================================
Ik hoop dat het een beetje begrijpelijk is, maar snap als het dit niet is. Want het is ook een erg moeilijk onderwerp.
je uitleg lijkt me helemaal juist te zijn.
lees het stuk van witsen eens van het opzetten van het berghout dacht ik dat het was.
dit stuk gaat nog een stukje verder en is verbonden met de scheerstrook in zekere maten.
hij geeft verschillende maten op waar je het berghout kan zetten ( scheerstrook) want die moet je eerst zetten.
mijn visie hier op is je neemt een schip van 100 voet en volgt alles volgens de normen dan heeft het schip een last ( dit is wat het kan laden ) van 100 lasten ( de 100 lasten is een voorbeeld en is misschien helemaal niet juist )
wil je nu meer laden in het zelfde schip laat zeggen 120 of 140 lasten dan moet het ruim groter gemaakt worden, maar je schip blijft 100 voet lang.
dan komt je uitwatering het dek en het berghout hoger te zitten en komt boven je scheerstrook te zitten want die blijft denk ik tenminste altijd op de zelfde plaats zitten maar je uitwatering zit hoger en niet meer op het breedste stuk van het schip.
soms zie je schepen met 3 berghouten onderaan in plaats van 2 ik vermoed dat het onderste berghout wel onder de scheerstrook zit ( breedste stuk ) en dat men het ruim hoger maakt om meer te kunnen laden en dan zit de echte uitwatering niet meer op het breedste punt maar er boven waar de romp smaller word.
dus dat de uitwatering niet altijd op het breedste punt zit klopt denk wel maar het heeft volgens mij te maken met de lasten die het schip kan laden
maar de scheerstrook blijft volgens mij altijd op het breedste punt zitten.
je foto met het meetlatje geeft precies weer wat ik hier schrijf
van en moeilijk onderwerp te praten
lees het stuk van witsen eens van het opzetten van het berghout dacht ik dat het was.
dit stuk gaat nog een stukje verder en is verbonden met de scheerstrook in zekere maten.
hij geeft verschillende maten op waar je het berghout kan zetten ( scheerstrook) want die moet je eerst zetten.
mijn visie hier op is je neemt een schip van 100 voet en volgt alles volgens de normen dan heeft het schip een last ( dit is wat het kan laden ) van 100 lasten ( de 100 lasten is een voorbeeld en is misschien helemaal niet juist )
wil je nu meer laden in het zelfde schip laat zeggen 120 of 140 lasten dan moet het ruim groter gemaakt worden, maar je schip blijft 100 voet lang.
dan komt je uitwatering het dek en het berghout hoger te zitten en komt boven je scheerstrook te zitten want die blijft denk ik tenminste altijd op de zelfde plaats zitten maar je uitwatering zit hoger en niet meer op het breedste stuk van het schip.
soms zie je schepen met 3 berghouten onderaan in plaats van 2 ik vermoed dat het onderste berghout wel onder de scheerstrook zit ( breedste stuk ) en dat men het ruim hoger maakt om meer te kunnen laden en dan zit de echte uitwatering niet meer op het breedste punt maar er boven waar de romp smaller word.
dus dat de uitwatering niet altijd op het breedste punt zit klopt denk wel maar het heeft volgens mij te maken met de lasten die het schip kan laden
maar de scheerstrook blijft volgens mij altijd op het breedste punt zitten.
je foto met het meetlatje geeft precies weer wat ik hier schrijf
van en moeilijk onderwerp te praten
Stephan Kertész
Forum veteraan
@amazone
Witse geeft inderdaad het verloop van de scheerlijn weer. En geeft daarbij maten. Dit maakt het moeilijk om dit op een model te verwezenlijken. Als je dat precies wil uitrekenen en ontwerpen heb je bijna een computer nodig om het op schaal te maken. Vandaar dat ik ook aangaf dat je het beter kunt vergeten als je de waterlijnen hebt.
De positie van het berghout t.o.v. de scheerstrook heeft geen invloed, alleen de lijn die beide volgen is hetzelfde.
De theorie die rond gaat betreffende het breedste deel is iets dat in het leven is geroepen. Maar waar Cornelis en Nicolaes nergens een melding over maken. Ze zeggen dat de scheerstrook de breedte geeft op dat deel van het schip maar praten niet over het breedste deel. Het komt grotendeels wel voor dat het berghout over het breedste deel loopt. Maar het is geen vast gegeven. Er zijn uitzonderingen.
Het laagste punt onder het overloopdek, daar waar de laagste uitwatering zit is een punt dat vast staat met de scheerstrook, net als de hekbalk. Cornelis beschrijft dit heel duidelijk. Veranderingen in deze zou een negatieve invloed hebben op de stuurlast van een schip. Je geeft aan dat men het dek hoger plaatste als men een grotere lading wilde bergen. Dit klopt volgens mijn gegevens niet. Men koos in dat geval een langer en breder schip. Met uitzondering van een fluit, daar kon men een bestaand ontwerp langer maken naar behoefte. Hoe het precies bij een fluit was durf ik ook niet te zeggen, daar heb ik mij niet in verdiept, daar heb je niet echt een hekbalk zoals op een spiegelschip, vaak ook alleen een verdek en koebrug. Ik volg Maarten zijn bouw van de fluit. Die is ook met dat onderwerp bezig.
Maar zoals ik in het verhaal aangaf, bij onze modellen heb je niet veel aan een scheerstrook, sterker je hebt hem niet nodig.
Witse geeft inderdaad het verloop van de scheerlijn weer. En geeft daarbij maten. Dit maakt het moeilijk om dit op een model te verwezenlijken. Als je dat precies wil uitrekenen en ontwerpen heb je bijna een computer nodig om het op schaal te maken. Vandaar dat ik ook aangaf dat je het beter kunt vergeten als je de waterlijnen hebt.
De positie van het berghout t.o.v. de scheerstrook heeft geen invloed, alleen de lijn die beide volgen is hetzelfde.
De theorie die rond gaat betreffende het breedste deel is iets dat in het leven is geroepen. Maar waar Cornelis en Nicolaes nergens een melding over maken. Ze zeggen dat de scheerstrook de breedte geeft op dat deel van het schip maar praten niet over het breedste deel. Het komt grotendeels wel voor dat het berghout over het breedste deel loopt. Maar het is geen vast gegeven. Er zijn uitzonderingen.
Het laagste punt onder het overloopdek, daar waar de laagste uitwatering zit is een punt dat vast staat met de scheerstrook, net als de hekbalk. Cornelis beschrijft dit heel duidelijk. Veranderingen in deze zou een negatieve invloed hebben op de stuurlast van een schip. Je geeft aan dat men het dek hoger plaatste als men een grotere lading wilde bergen. Dit klopt volgens mijn gegevens niet. Men koos in dat geval een langer en breder schip. Met uitzondering van een fluit, daar kon men een bestaand ontwerp langer maken naar behoefte. Hoe het precies bij een fluit was durf ik ook niet te zeggen, daar heb ik mij niet in verdiept, daar heb je niet echt een hekbalk zoals op een spiegelschip, vaak ook alleen een verdek en koebrug. Ik volg Maarten zijn bouw van de fluit. Die is ook met dat onderwerp bezig.
Maar zoals ik in het verhaal aangaf, bij onze modellen heb je niet veel aan een scheerstrook, sterker je hebt hem niet nodig.
Stephan Kertész
Forum veteraan
Dank je Jinny, dan is mijn opzet geslaagd.
Stephan Kertész
Forum veteraan
Dat oud Nederlands met sijn rare letterff. Is al de eerste hobbel. Gelukkig als je de online versie leest kan je beter zoeken omdat hij ook gelijkwaardige benamingen op zoekt. Als je bijv. zoekt op zeeg, dan geeft hij ook de bevindingen voor seeg, zeegh, of seegh weer. Dat lukt je thuis niet als je zoekt in het pdf bestand.
stefhan; Dit klopt volgens mijn gegevens niet. Men koos in dat geval een langer en breder schip
bij grote schepen ,ergens boven de 140 voet maakte men ze zelfs smaller dan de regel witse zegt dat men bij grotere schepen het vlak tot 4 voet smaller maakte ( dus het hele schip word smaller )
en een groter schip koste meer en waarom een groter duurder schip maken als het meer kan laden met de zelfde lengte ( op dat gebied zijn de Nederlanders nog niet veranderd ) en gelijk hebben ze hoor
als je een vlakbouw maakt is van yk niet de beste referentie omdat ze daar anders bouwde ook al komen veel dingen wel overeen er zitten toch duidelijk verschillen in de bouwwijze zeker de volgorde van dingen aanbrengen .
bij een vlakbouw kan je nu eenmaal niet zender scheerstrook anders kan je nergens je spantbenen op uitlijnen en ze moet op de juiste hoogte zitten . zit ze te hoog vallen de spantbenen gewoon om.
je zit met afgemaakte spanten van boven tot onder en dan maakt het in dit geval niets uit maar zo bouwde men in het echt niet spanten bestaan uit verschillende stukken die niet aan elkaar hangen en je moet onderaan beginnen en het onderste deel moet je ergens tegen kunnen zetten of het valt om, de scheerstrook is één van de belangrijkste stukken om een schip te kunnen maken want zonder gaat het niet
bij grote schepen ,ergens boven de 140 voet maakte men ze zelfs smaller dan de regel witse zegt dat men bij grotere schepen het vlak tot 4 voet smaller maakte ( dus het hele schip word smaller )
en een groter schip koste meer en waarom een groter duurder schip maken als het meer kan laden met de zelfde lengte ( op dat gebied zijn de Nederlanders nog niet veranderd ) en gelijk hebben ze hoor
als je een vlakbouw maakt is van yk niet de beste referentie omdat ze daar anders bouwde ook al komen veel dingen wel overeen er zitten toch duidelijk verschillen in de bouwwijze zeker de volgorde van dingen aanbrengen .
bij een vlakbouw kan je nu eenmaal niet zender scheerstrook anders kan je nergens je spantbenen op uitlijnen en ze moet op de juiste hoogte zitten . zit ze te hoog vallen de spantbenen gewoon om.
je zit met afgemaakte spanten van boven tot onder en dan maakt het in dit geval niets uit maar zo bouwde men in het echt niet spanten bestaan uit verschillende stukken die niet aan elkaar hangen en je moet onderaan beginnen en het onderste deel moet je ergens tegen kunnen zetten of het valt om, de scheerstrook is één van de belangrijkste stukken om een schip te kunnen maken want zonder gaat het niet
Stephan Kertész
Forum veteraan
@amazone dank voor je bijdrage. Leuk dat je meedenkt.
Kan je mij jouw bron geven waar het dek hoger geplaatst werd? En daardoor het breedste deel onder de scheerstrook komt. Ben wel benieuwd waar je dat vandaan hebt. Want zoals jij het nu beschrijft veranderd de zeeg van het schip en zal dit flink invloed hebben op de stuurlast. Witse beschrijft namelijk de hoogte van het overloopdek vanaf het vlak. Dit is 1 van de maatgevingen die gebruikt worden bij het uitzetten van de scheerlijn.
Ander vraagje, praat je over een spiegelschip of over een fluit die voor vracht werd gebruikt? Ik spreek over een spiegelschip, net zoals Cornelis en Nicolaes. Die overigens allebij spreken over het laagste punt onder het overloopdek. Cornelis noemt het het spuigaten en Nicolaes heeft het over onder het overloopdekbalk van het middenspant. Dat is hetzelfde plekje.
Ook wil ik aangeven dat mijn stuk alleen gaat over de scheerstrook, daar wil ik mij liever in deze discussie tot beperken. Het kan voor andere lezers te ingewikkeld worden om alles door elkaar te halen. Hoe spanten verder uitgericht worden en hoe ze opgebouwd worden is dus een heel ander onderwerp waar ik nu niet verder op wil ingaan. Misschien dat ik dit ooit in de toekomst beschrijf. Maar daar zijn wat meer woorden voor nodig.
Kan je mij jouw bron geven waar het dek hoger geplaatst werd? En daardoor het breedste deel onder de scheerstrook komt. Ben wel benieuwd waar je dat vandaan hebt. Want zoals jij het nu beschrijft veranderd de zeeg van het schip en zal dit flink invloed hebben op de stuurlast. Witse beschrijft namelijk de hoogte van het overloopdek vanaf het vlak. Dit is 1 van de maatgevingen die gebruikt worden bij het uitzetten van de scheerlijn.
Ander vraagje, praat je over een spiegelschip of over een fluit die voor vracht werd gebruikt? Ik spreek over een spiegelschip, net zoals Cornelis en Nicolaes. Die overigens allebij spreken over het laagste punt onder het overloopdek. Cornelis noemt het het spuigaten en Nicolaes heeft het over onder het overloopdekbalk van het middenspant. Dat is hetzelfde plekje.
Ook wil ik aangeven dat mijn stuk alleen gaat over de scheerstrook, daar wil ik mij liever in deze discussie tot beperken. Het kan voor andere lezers te ingewikkeld worden om alles door elkaar te halen. Hoe spanten verder uitgericht worden en hoe ze opgebouwd worden is dus een heel ander onderwerp waar ik nu niet verder op wil ingaan. Misschien dat ik dit ooit in de toekomst beschrijf. Maar daar zijn wat meer woorden voor nodig.