Winter's Hollandse tweedekker 1/75 POF bouw door Stephan Kertész

De tekening die je aan haalt, deze:


Dit komt uit een boek van Åke Rålamb gedateerd 1695. Hier word beschreven hoe deze schepen gebouwd werden. Deze uitsnede uit zijn boek laat de bouw veel gedetailleerder zien hoe dit in zijn werk gaat. De palen werden gebruikt als steigers om vanaf te werken. De centlatten zijn veel te zwak om daar de tegen op te stroken. Door iedere keer hoger op te gaan krijgen de centlatten ondersteuning van de spantonderdelen zelf. Dit kun je in die tekening goed zien, daar zie je dat de centlatten en spantonderdelen steeds hoger op kruipen. De uitleg in dit boek verklaard de werkelijke wijze hoe die opbouw van spanten in zijn werk ging.
Het vierde plaatje in onderstaande tekening over de bouwwijze:

Is een beschrijving van hoe dat dan zou moeten, maar dat plaatje laat iets zien wat niet kan en daardoor onvolledig word weergegeven. De centlatten zijn veel te dun om daar spanten tegen op te zetten en te gaan stroken. De afstand is te groot. Wat gedaan werd was dat de centlaten zoals in de tekening van Åke Rålamb laat zien dat de centlatten samen met de spantonderdelen steeds hogerop kruipen. Dit wordt zo beschreven door Jaap Luiting die ik citeerde in post #391. Lees die nog maar eens na. Dit is een korte omschrijving van zijn ontdekking. Jaap was de meester timmerman op de Delft in Rotterdam en heeft veel onderzoek naar deze bouwwijze gedaan.

 

Ik ben de buikstukken aan het plaatsen. Niet geheel volgens de volgorde, maar het is gewoon op een kleinmodel een logische volgorde. Ze moeten aan de bovenkant gelijk worden geschuurd en nu kan ik daar nog goed bij.



Het is een kwestie van passen en meten in een heleboel keren achter elkaar. Ik heb op het redelijk vlakke deel het geluk dat met een grove uitmeting van een buikstuk dit nagenoeg op een aantal plaatsen past en maar kleine aanpassingen behoeft. Maar ik merk nu bij het verder naar voren gaan, die aanpassingen steeds groter worden.

Op Youtube kwam ik een leuk filmpje tegen

En dat kegeltje heb ik nagemaakt voor mijn nagel boor. Dit werkt beter dan die schuurtonnetjes die je voor je Dremel koopt. Dit werkt veel langer en door de conische vorm hoef je ook niet te wisselen. Ik heb kwaliteit schuurlinnen gebruikt en dat is toch een stuk beter met schuren.


Ik heb op mijn Proxxon MF70 verlichting aangebracht. Je kan het originele lampje bij Proxxon bestellen dat appart bijgeleverd word, maar dat kost nogal een beetje veel, je zit al snel op bijna 50 euro met verzendkosten. Aliexpres verkoopt ledringen LINK en die doen het voor een tiende van het bedrag en je krijgt er ook nog eens 2 voor dat geld. De 50 mm. past perfect en klemt ook nog eens.



Ik heb ook een X-acto meshouder besteld van messing, een aanrader. Ligt veel zwaarder in de hand en je kan de mesjes beter aandraaien zodat ze niet loslopen tijdens gebruik. LINK
Hij is van volledig messing en voelt echt veel fijner in de hand. Aanrader.

 

Je vraagt je soms af hoe het er voor gemaakt kan worden.
Mooie vorderingen!

 

Dank je Mees. En ja, die Chinezen verbazen mij soms echt met de prijzen tov hier. Het is ook nog eens maar 5 euro incl. verzenden. En dat zijn de zelfde postbodes die het hier in de bus stoppen als dat je zoiets bij Conrad besteld en dan 12,95 voor het ledringetje betaald (1 stuks en niet 2) en daar nog eens 5,95 aan verzendkosten boven op komen.
Ik heb nu 2 liniaire rails met rollagers besteld (voor de CNC) en die kosten hier in Nederland 50 euro ongeveer exl. verzenden (bij 123D printer). Bij Ali 11 euro exact dezelfde. En kreeg ook nog eens korting omdat ik er 2 nodig heb. En gratis verzenden/10 dagen levering.

 

Wordt steeds meer een model, ziet er netjes uit.

Vriendelijk groet,

Jaap

 

Peter ik wil mijn vorige antwoord nog even toelichten. Bij navraag blijkt dus dat de berghouten niet in verband staan met de scheerstrook. Soms komen ze op hetzelfde niveau te liggen maar dat hoeft dus niet. Er zijn teveel voorbeelden dat dit niet zo is. Wel hebben ze dezelfde zeeg vorm erin. omdat de berghouten meestal gelijk liggen met de zeeg van het schip.
Klik even op deze LINK om een pdf te downloaden van de Nederlandse zeegeschiedenis. Een artikel uit 1998 sept. N. Kamer schrijft daar een heel stuk over. Die geeft heel mooi uitleg over de scheerstrook.

Ik heb daarom besloten om de scheerstrook te maken. En ben begonnen met een experimentele mal waar ik de scheerstrook uit lagen latjes in de juiste vorm dwing met lijm. Hopen dat dit lukt en ik daarmee de scheerstrook kan maken om hem te plaatsen.


Later meer over deze update, mits het lukt

 

Ben heel benieuwd naar het resultaat.

Vriendelijke groet,

Jaap

 

Zoals beloofd het eindresultaat van de scheerstrook. Het is gelukt op mijn manier en alles zit op zijn plek.
Aan de hand van waterlijn 9 een mal gemaakt. De scheerstrook zit grotendeels daar ongeveer en de afwijking naar waterlijn 8 en 10 is minimaal.
En met behulp van blokjes hout de zeeg op de mal aangegeven en daartussen dubbele laten aan elkaar geplakt. Na het drogen van de lijm hoopte ik de juiste vorm in de strook te houden. En dat is gelukt. Dus de houtjes op de mal gespiegeld en een tweede strook gemaakt voor de andere kant. Toen alles droog was het geheel op het schip gemonteerd na uitmeten. Aan de boeg wel een ietwat stevige constructie gemaakt die ik ook makkelijk kan verwijderen. De scheerstrook is tenslotte maar tijdelijk.
De foto's, ik hoop dat ze duidelijk zijn.

 

Ziet er naar mijn mening, niet verkeerd uit.

Vriendelijke groet,

Jaap

 

Fantastisch

 

Goed gedaan! Ik lees alles stilletjes mee.. heel interessant

 

ziet er zeker goed uit maar ze zit iegelijk te hoog.
ze moet op het breedste stuk van het schip zitten en nu zit ze waar je spanten al beginnen in te vallen naar binnen. je hebt natuurlijk een spanten plan en maakt je spanten naar het plan maar dat hadden ze toen niet.
normaal zit het ergens tussen de twee onderste berghouten omdat daar de overloop zit en het schip daar op zijn breedst is.

 

Die discussie had ik net op SOS ook. En het schijnt helemaal goed te zijn zoals het zit. Dit komt omdat de gedachte en bouw van Witse ingeburgerd is. Het schip dat Witse bouwde in zijn boek heeft de scheerstrook op die plek zitten waar het schip het breeds is. Echter als je Cornelis van Yk erop naslaat maakt hij daar geen melding van.
Yk schrijft:



En de beschrijving van Kamer:



De scheerstrook loopt gelijk met de zeeg van het schip, op het grootspant ligt hij gelijk met de onderste wateruitloop. Derhalve begint de scheerstrook op de spiegel aan de bovenkant van de hekbalk en eindigt op de boeg daar waar het dek stopt. Het feit dat die gelijk loopt met het breedste gedeelte van het schip daar maakt Cornelis geen melding van. Omdat ik kijkende naar de schilderijen van Van de Velde keek, met dat wat Cornelis schrijft, zie je dit inderdaad het geval zijn. De scheerstrook loopt dan met bovenkant van de onderste rij geschutpoorten en de hekbalk door naar voren. En vaker op de tekeningen is te zien dat het schip aan de onderkant breder is. Ook lopen de berghouten niet gelijk.
Ik wilde weten hoe dit zit, want wilde wel een antwoord hierop.
Dit vond ik bij N. Kamer, Een artikel dat in september 1998 in het blad "Nederlandse Vereniging voor Zeegeschiedenis" staat.



Ik citeer deze tekst:

De stelling dat de scheerstrook, respectievelijk het laagste spuigat niet per definitie de hoogtepositie aangaf waar het spant de grootste wijdte had, maar dat ook spantvormen voorkwamen waarbij die positie lager was gekozen, word ondersteund door het resultaat van picturaal onderzoek met behulp van perspectiefprojectie-analyse. *** Bij vele foto’s en ook bij tekeningen en schilderijen, indien deze met welhaast fotografische precisie zijn gemaakt, is het langs goniometrische weg mogelijk om met redelijke nauwkeurigheid de waarnemingspositie vast te stellen, die bij de vastlegging ten opzichte van het afgebeelde object werd ingenomen. Dat bied de mogelijkheid om, op dezelfde schaalgrootte als de afbeelding, vanuit het waarnemingspunt een beeldraster te construeren en projecteren, dat dezelfde inneemt als een op de afbeelding te bestuderen object. Dit perspectivisch beeldraster, transparant gemaakt, wordt vervolgens over de afbeelding gepositioneerd, waarna op dit raster details van het object worden overgenomen. Illustratie 6 toont de kenmerkende contouren van de Zeven Provinciën, overgenomen van een isometrische perspectieftekening van de hand van Willem van de Velde de Jonge. Het gestippelde gedeelte onder de waterlijn is speculatief. Het vlaggenschip vaart hier een koers van ongeveer 23 graden ten opzichte van recht vooruit. Het perspectivische beeldraster is een weinig vóór de grote mast geprojecteerd, ongeveer ter plaatse van het grootspant. Op het raster zijn de waterlijn en aantal lijnen, die in zuiver zijaanzicht van de romp verticaal op de watervlakte staan, over genomen, zoals enkele zijstijlen van geschutpoorten, de zijkanten van de valreepklampen, de mamieringen en enkele spantstuteinden, weergegeven in het middelste beeldraster. Aan de hand van deze lijnstukken kan vervolgens een doorlopende lijn worden getekend, die representatief is voor de spantcontour in perspectief ter plaatse. De volgende stap is het overnemen van deze doorlopende lijn in een beeldraster in loodrecht aanzicht, waardoor de spantcontour zichtbaar wordt, zoals deze uit de tekening van Van de Velde is te herleiden, hier weergegeven in het linker beeldraster.Deze analysemethode geeft uiteraard geen absolute, maar een indicatieve uitkomst. Uit meerdere van deze analyses van de spant- en rompvorm van De zeven Provinciën en van verschillende andere schepen uit die periode blijkt daarbij echter dat in het middenschip de spantbreedte bleef toenemen tot tenminste de natte waterlijn en dus een geheel ander verloop had dan bij de Witse-spatvorm.



Het feit dat velen de gedachtegang van Witse volgen snap ik wel want als de ene iets beschrijft neemt een andere dat over en voor je het weet is dit waarheid. Zo stond ik er ook in. Maar als je dus de beschrijving leest over de gang van de scheerstrook in Van Yk en je leest daar niks over de de breedte van het schip volgen, terwijl de vele schilderijen iets anders laten zien moet het wel kloppen zoals van Yk het beschrijft (Witse vermeld ook het volgen van de zeeg en het onderste spuigat). Hij was tenslotte ook een scheepsbouwer, Witse citeerde voornamelijk zijn vader en dat wat hij aangeleverd kreeg. Daar mogen dan best verkeerde interpretaties instaan. Het boek van Witse is grotendeels van waarde en dat is belangrijk.
Het is ook zo dat de gedachte dat de scheerstrook gelijk loopt met het onderste berghout ontkracht word hiermee. Sterker nog, er is geen relatie tussen de scheerstrook en het berghout. Dat zie je in de vele tekeningen waar de geschutpoorten doorkruist worden door de berghouten op sommige plaatsen. De scheerstrook was een stevige balk met een gewicht van 200 tot 400 kg per stuk. Werd tijdelijk aangebracht, diende als ondersteuning van de zware spanten, iets wat niet door de dunne centen gedaan werd, want die waren veel te zwak om dit te kunnen. Die diende alleen om de richting te handhaven van de spanten. En de scheerstrook werd ook hergebruikt bij een andere bouw. Dat hij zwaar was kwam doordat hij van eiken was gemaakt en het formaat had van een huidgang ongeveer. Van Yk vermeld de maat, 2 á 3 duim dik en 8, 10 of 12 duim breed lengte bij een schip van 130 voet mag je het uitrekenen met alle koppelstukken erbij (soortelijk gewicht nat ijken 759 kg/m³). Dat hij van eiken moet zijn geweest, komt uit zijn woorden dat de bocht gebrand is en dat ging alleen met eiken.

 

hmm natuurlijk ga ik niet akkoord
want ik lees in alle teksten het zelfde dat ze moet zitten op de uitwatering en dat is tussen de 2 onderste berghouten en de vorm van het dek volgen dus net zoals het berghout zit.
dat het achteraan het dek niet meer volgt is omdat de achterste 19 voet dacht ik dat het was ,het dek platter gelegd word het is daarom dat de berghouten de achterste kanon luiken doorkruist.
de tekening van de 7 prov is ook niet echt juist ,het schip word pas smaller bij het verdek +/- boven het kanonsgat en hier word het al smaller beneden op de overloop

dat het recht moet lopen is bedoeld in de brete zodat je links en rechts van het schip op de zelfde hoogte zit niet van voor naar achter..

spanten bestaan uit 3 delen als men ze plaatst ( buiten de knieén en het buikstuk gerekend natuurlijk ) en de scheerstrook dient om het onderste deel van de spant tegen te zetten en dit stuk komt maar ter hoogte van de overloop , dus als je hoger zit heeft dit geen zin.

 

Ik vind dit hogeschool scheepsbouw. Bijna geen modelbouw meer. Maar wel interessant.

 

Dit komt doordat Witse zijn Pinas beschrijft en daar gaat dat verhaaltje op. Echter als je de tekeningen bestudeerd van Van de Velde zie je dit niet bij alle schepen terug.
De berghouten staan los van de scheerstrook. Vaak lopen ze gelijk maar dat hoef dus niet.

De scheerstrook steunt de oplangen. Waar de stekers opkomen. Onderste gedeelte van het spant wat jij noemt. Van Yk praat niet over berghouten en Witse ook niet. Wel over de zeeg die middels touwen uitgezet wordt.

Als je die schilderijen en tekeningen bestudeerd kom je tot de conclusie dat veel schepen het breedste op de buikstukken zijn ter hoogte van het orlopdek. Net als het HZ model. De spuigaten zitten hierboven, moet ook want je wilt zo laag op het schip geen wateruitloop want voor je het weet zijn het waterinlopen. De zeeg in het schip loopt gelijk met de geschutspoorten en niet met de berghouten. Rond pagina 71 van Yk staat de gehele uitleg.
Als je weet waar de scheerstrook voor diend snap je ook waarom hij zo hoog en recht zit en niet met de ronding van de berghouten zo laag. Hij moet de oplangen steunen en je geeft dit ook zelf aan om die te steunen.

 

Hier nog het linkje naar het artikel van Kamer op Nederlandse Vereniging voor Zeegeschiedenis Je kan ook zijn boek raadplegen.

 

Het is ook een erg moeilijk onderwerp de scheerstrook. Zoveel wetenschappers en zoveel meningen.

Maar ik kom er nog eens op terug want ik kon niet slapen vannacht en het blijkt dat er een fout zit in de positie bepaling van de scheerstrook ten opzichte van mijn tekeningen. Ik kom daar later op terug. Ik ga het eerst nog eens uitzoeken hoe het kon gebeuren en hoe het dan moet.

 

op blz 148 van de pdf kan je toch duidelijk lezen dat de scheerstrook de zelfde lijn volgt als de zeeg ( berghouten / het touw dat gespannen is van voor naar achtersteven )
ook geeft hij de maat van 6m van de werkvloer als je dan de blokken er aftelt waar de kiel op staat enc kom je op de uitwatering terecht of ergens tussen het onderste en 2 onderste berghout.
de bouw wijze bij van yk en witse verschild wel een beetje maar het komt op het zelfde neer.

ik lees overal het zelfde hoor stephan.

laat het niet aan je hard komen en denk er rustig over na de oude boeken zijn ook niet makkelijk te lezen en je komt er enkel achter als je zo begint te bouwen zoals zij het toen deden

 

Het kan zijn dat Stephan zijn HHZ model, dit zijn dus de tekeningen van een echt model, afwijkt van de werkelijkheid hoe men toen bouwde. Het kan dus zijn dat het HHZ model dus afweek van de realiteit of de geschreven teksten van Witsen en van Yk. Met museum modellen komt dat zeker vaker voor en niet betrouwbaar t.o.v. de werkelijkheid. Ik weet niet of een Pinas op dit soort vlakken nu afweek van een retourschip, het lijkt me stug aangezien de verhoudingen en verbanden op al die schepen werd gebruikt.

Neem je tijd en wij volgen en discussiëren vanaf de wal gewoon verder als "de beste stuurlui" of zoiets. Maar als jouw tekeningen "goed" of volledig zijn, dan zou ik me daar aan vasthouden. Ik spreek uit ervaring (met scratchbouw van de 7-prov in mijn verleden) als je die zaken gaat mixen val je steeds terug in de problemen omdat je feitelijk meerdere bronnen aanhoudt als waarheid en die wijken onderling van elkaar af. Kies er 1 en bouw het zoals het op die tekeningen is. Just my 2 cent.