Bouwverslag Batavia 1628 door Clemens

[Clemens W.]

Gisteren heb ik een aanvang gemaakt met de 3 onder masten, Fokke-, Grote- en Bazaanmast.
Deze ga ik eerst alle drie maken tot en met de zaling.
Dan kan ik ze alle drie in lijn plaatsen voordat ik met de wanten ga beginnen.
Dat lijk me een goede volgorde. Tenzij jullie als ervaren mede bouwers daar anders tegenaan kijken, dan ben ik een luisterend oor.

En het begin met het vierkant maken van de bovenzijde van de fokkemast. 6.4 x 6.4. En dan taps naar 6.0 bij de achthoek. Zie tekening.

De aankomende week zal ik wat afwerking doen aan de boegspriet en verder veel houtsnijwerk.
Fijne Pinksterdagen nog en tot later.

 

[Hoosterw]

Hoi Clemens, mooie bouw hoor. Top.

Ik zag dat ik hem nog niet volgde, dus bij deze.
Mede omdat ik zelf een beetje in dezelfde fase van afbouw zit.

Grt hans.

 

[Clemens W.]

Hoi Clemens, mooie bouw hoor. Top.

Ik zag dat ik hem nog niet volgde, dus bij deze.
Mede omdat ik zelf een beetje in dezelfde fase van afbouw zit.

Grt hans.

Hoi Hans,
Ik was jouw al wel aan het volgen. Schaal 1:50 is net iets groter dan de 1:72 van de Batavia.
Maar het is geen wedstrijd. Het gaat om het resultaat en op het forum kunnen we elkaar helpen met tips en tricks.
Bouwse nog. Gaat er ook erg mooi uitzien.

 

[Hans Groenenberg]

Helemaal juist om in die volgorde de onderkasten te plaatsen. Zo doe ik het inmiddels ook.

 

[Clemens W.]

Zo, op vaderdag toch nog maar even de week update plaatsen.
De afgelopen week alleen gewerkt aan de fokkemast.
Ik wil eerst alle onderdelen, zonder de ra's, pas maken voordat ik verder ga met de grote- en bezaansmast.
Het zal niet echt snel gaan, want ik gebruik alleen hand gereedschap. Ook met schuren.
Ik ben niet in het bezit van een draaibank. En buiten dat, ik heb er ook niet echt de ruimte voor om er een te plaatsen.
Mijn vrouw, bij vele van jullie genaamd "Admiraal" , zal het niet echt waarderen als ik met een boormachine de boel ga schuren.
Dus, eerst met de mini schaaf en dan met verschillende soorten schuurpapier. Heeeeeel rustig. Deels ook buiten natuurlijk.

Los in elkaar met alleen de zaling.

Uiteraard nog niet in positie. En afgevinkt.

Het ezelshoofd met sleufjes om het touwwerk te begeleiden.

Ik zag later dat ik de 2 buitenste nog iets verder naar voren moet laten doorlopen.

En alles zover nu bij elkaar.

Tot een volgende update. En iedereen weer bedankt voor de like's en een fijne bouwweek gewenst.

 

[Clemens W.]

De afgelopen week niet veel foto's gemaakt.
Wel zagen, schaven, schuren, passen en meten.
Dat gene waar veel tijd aan wordt versleten.
Wel alle onderdelen van de fokkemast gemaakt.
Het beitsen ,schilderen, locaties van jufferblokken en gaatjes voor de hanepoten komen later als er meer te verven en te beitsen is.
En als de juiste locaties van de onderdelen kunnen worden bepaald.

Alle onderdelen van de Fokkemast.

De volgende stappen zijn het maken van de onderdelen voor de Grote mast.
Dus eigenlijk hetzelfde als de Fokkemast, maar dan allemaal net wat groter.
Fijne bouwweek voor een ieder.

 

[Hans Groenenberg]

Mooi werk! En een mooi schaafje wat je hebt

 

[Clemens W.]

Het schaafje is uit een set van 3 "Mini Brass Plane" van Neilsen. Ze zijn ongeveer 7,5 cm lang.
Te verkrijgen via eBay of Neilsentools.com
Ik zelf kon deze via een lokale gereedschapshandel aankopen.
Ze kosten ongeveer 9,= euro per stuk.

Ik moest mijn schaafblad wel eerst even "wetten" (braampjes eraf) met een wet steentje.
Daarna, super.
De linker is een "schraapblad", de middelste een gewone schaaf en de rechter "kop schaaf" ook wel "Bull Nose" genoemd.

 

[Baker]

Mooi werk en Mooi gerief.
Die schaafjes zien er goed uit, moet ik ook misschien eens aanschaffen

 

[Timber]

Ik heb een tijd geleden ook zo n schaafje gekocht voor dit soort werk. Werkte voor geen meter. Misschien eens slijpen ofzo. Vooralsnog niks mee gedaan

 

[Pingu57]

Dit wordt heel mooi Clemens, lekker bezig hoor.

 

[Clemens W.]

Zo, de update van de afgelopen week. Zoals vorige week gemeld de werkzaamheden aan de grote mast.
Beginnen met meten en schaven van de "Grote onder mast".
Het snijden van de top hiervan en wat erbij hoort. Met daarna de zaling.

Gevolgd door het schaven van de "Grote steng".

Nog even een overzicht van de stand van zaken van de grote mast onderdelen.

Het vierkant 8.0 uit de rond 8.0 is een klein foutje in de tekening. Tenzij we de Steng uit een veel grotere maat rondhout zouden maken.
Maar dan verlies je veel hout.
Kolderstok heeft ook gemeld dat dit een misverstand is en dat het vierkant zou groot mogelijk moet worden gemaakt uit de rond 8.0

Aankomende week verder met de onderdelen van de grote mast.
En met de voorbereidingen van het Griekse vissersbootje voor het vakantie project met mijn kleinzoon.
Zie hiervoor https://www.modelbouwforum.nl/threads/traditionele-griekse-chaniotiki-gaita-1951-schaal-1-24.293041/

Tot volgende week.

 

[P Voogt]

De afgelopen week niet veel foto's gemaakt.
Wel zagen, schaven, schuren, passen en meten.
Dat gene waar veel tijd aan wordt versleten.
Wel alle onderdelen van de fokkemast gemaakt.
Het beitsen ,schilderen, locaties van jufferblokken en gaatjes voor de hanepoten komen later als er meer te verven en te beitsen is.
En als de juiste locaties van de onderdelen kunnen worden bepaald.

Bekijk bijlage 621791

Alle onderdelen van de Fokkemast.
Bekijk bijlage 621792

De volgende stappen zijn het maken van de onderdelen voor de Grote mast.
Dus eigenlijk hetzelfde als de Fokkemast, maar dan allemaal net wat groter.
Fijne bouwweek voor een ieder.

Zo, de update van de afgelopen week. Zoals vorige week gemeld de werkzaamheden aan de grote mast.
Beginnen met meten en schaven van de "Grote onder mast".
Het snijden van de top hiervan en wat erbij hoort. Met daarna de zaling.

Bekijk bijlage 622252

Bekijk bijlage 622253

Gevolgd door het schaven van de "Grote steng".
Bekijk bijlage 622254

Nog even een overzicht van de stand van zaken van de grote mast onderdelen.
Bekijk bijlage 622255

Het vierkant 8.0 uit de rond 8.0 is een klein foutje in de tekening. Tenzij we de Steng uit een veel grotere maat rondhout zouden maken.
Maar dan verlies je veel hout.
Kolderstok heeft ook gemeld dat dit een misverstand is en dat het vierkant zou groot mogelijk moet worden gemaakt uit de rond 8.0

Aankomende week verder met de onderdelen van de grote mast.
En met de voorbereidingen van het Griekse vissersbootje voor het vakantie project met mijn kleinzoon.
Zie hiervoor https://www.modelbouwforum.nl/threads/traditionele-griekse-chaniotiki-gaita-1951-schaal-1-24.293041/

Tot volgende week.

Mooi dat je de masten op deze manier maakt, Clement. Die kleine schaafjes zijn hun geld waard. Het verloop naar vierkant en achtkant ziet er netjes uit.
Gr. Peter

 

[Clemens W.]

Afgelopen week gewerkt aan de grote mars.
Verder had ik nog wat andere dingen te doen.

De mars rand eerst rond gezet in de maat van de mars. Daarna eerst gelijmd aan de 4 voeten. Het schaafje als gewicht om het geheel vlak te houden. Op zijn kop natuurlijk.

Daarna toen de rand helemaal rond gelijmd was aan alle 4 de voeten, heb ik de andere 20 erin gelijmd.
En de korte eindjes welke net binnen mars opening vielen ingekort.

Aankomende week maar weer verder naar boven in de grote mast.

 

[Clemens W.]

De volgende update gaat alleen over de grote mast.
De verschillende onderdelen en waar je dan nog achter komt als je wat dieper erin duikt.

Zoals bij het grote ezelshoofd. Daar blijken dan 2 gaatjes door het afsluit beugeltje te lopen waar de touwen voor de grote Ra doorheen lopen.
En later moeten er nog 2 ogen onderaan met daaraan 1 blok.
Deze loopt van het ezelshoofd via de voet van de grote steng door een gat naar de andere zijde van het ezelshoofd waar het blok hangt en daarna gaat het touw naar het dek. Volgens wat ik heb gelezen moet deze "door" het dek naar een lagere verdieping. Hmmm we gaan zien hoe we dat gaan oplossen.
Dus ook even met terug werkende kracht de ander mast onderdelen voorzien van deze gaatjes en gaten onderaan de mast delen.

Even droog geplaatst voor het beeld.

Verder naar boven weer zalingen en de grote stengenmars.

Ook heb ik bij de grote marsen van de fokke- en grotemast de inkepingen gemaakt waar de jufferblokken later invallen.
En aan de voorzijde de gaatjes geboord waar de touwen van de hanenpoten naar de spinnenkop doorheen lopen. Als ik alle benamingen goed heb.

Bovenaan de grote mast de kleinste onderdelen. Maar ook die moeten gemaakt worden. De knopspeld is ter vergelijking voor de "vrije lezers" van dit forum. Bij het topje is het nog maar 1,2 mm.

Onderin de voet ook hier het gaatje voor de bevestiging naar het bovenliggende ezelshoofd.
Ik weet alleen niet of dat nu met licht of donker touw zou moeten worden gemaakt.
Zelf denk ik beige/licht. Al is het alleen al voor het zichtbaarheids effect.

Als laatste dan alle onderdelen van de grote mast bij elkaar.

Zo dan gaan we aankomende week werken aan de onderdelen van de Bezaansmast.
Fijne bouwweek iedereen.

 

[Hans Groenenberg]

Wat je hier maakt is de stengewindreep die door de hiel van de steng liep en via een blok aan het ezelshoofd liep. Precies zoals je het beschrijft. Deze takelde de steng naar boven. Tijdens de vaart werd deze weer weggenomen.
Je kan dit dus min of meer bij het lopende want rekenen en licht van draad houden.

 

[*Hans*]

En een geschiedkundig weetje: hanepoten waren bedoeld om te voorkomen dat het zeil erboven onder de mars bleef hangen. Naar we nu “weten” kwamen deze pas tweede helft 17e eeuw in zwang. In theorie zouden ze er dus niet op moeten.

 

[Clemens W.]

En een geschiedkundig weetje: hanepoten waren bedoeld om te voorkomen dat het zeil erboven onder de mars bleef hangen. Naar we nu “weten” kwamen deze pas tweede helft 17e eeuw in zwang. In theorie zouden ze er dus niet op moeten.

Hmm... maar ik zie wel overal erop zitten. Zelfs op de replica van de Batavia.

 

[*Hans*]

Voor de praktijk is het handiger als ze er wel op zitten. En als je de replica nabouwt, kun je het dus gewoon doen.

 

[Stephan Kertész]

Dan zoeken we het op, dit schrijft Anderson.

Het zelfde geld voor de loze stag (preventer stay)
Er is geen bewijs dat het voor 1660 op de schepen zat, maar er is ook geen duidelijkheid of het er wel op zat. Zelfs erna is summier gezien het bewijs. Er is gewoon weinig bekent over de tuigage van schepen tot 1700. Onduidelijke tekeningen en schilderijen vertellen het verhaal. En door die naast elkaar te leggen kan je min of meer een aanname maken. (je bent dan wel afhankelijk van de tekenaar, het waren geen foto's)
Anderson zit meestal wel goed met zijn bevindingen, hij heeft veel research gedaan. Hij word dan ook vaak gebruikt in de andere boeken als bron, maar ook hij is voorzichtig met zijn aanname.
Dat ze een duidelijke functie hadden in die tijd en dat vooral de Hollanders hun tijd vooruit waren is wel een feit. Veel nieuwigheidjes in tuigage kwam van de vindingrijkheid van de Hollanders en werden dus toegepast en gekopieerd door andere tuigers en landen. Dus ze zouden er zomaar op gezeten kunnen hebben of er zat iets anders wat als bescherming dienst deed (leer of een kwast van touw (soort flessenpoetsers in het groot)). In elk geval heeft de replica ze wel omdat ze het zeil en de stag nu eenmaal beschermen. En het is een mooie toevoeging om te doen. Het ziet er mooi uit.

Edit:
Over de Vasa uit 1629

En dit schrijft Fred Hocker
We have three different sizes of euphroe found on the ship, a 4-hole, 5-hole and 6-hole. The number and find location of the 6-holers indicates that they were used for the martnets on the fore and main courses. The locations of the others are less clear, but could have been used for the dead ends of a number of different lines attached to the stays, or for crowsfeet at the forward edges of the lower tops. There is no sign on the main tos of dedicated holes for the legs of a crowsfoot, but they caould have been tied to the rim or railings.

Er is dus veel twijfel of het er wel of niet op zat.