Bouwverslag Statenjacht (Billing Boats)

[Stephan Kertész]

Leuk dat je je juffers zelf maakt. Ze even dik krijgen is best een dingetje. Kreeg dat ook nooit helemaal goed. Je kan ze ook nog even door de tumbler doen. Dat is een trommeltje met schuurpapier waar ze in ronddraaien en de hoekjes mooi rond schuren.

Kijk ook even naar de tekening van de 3 gaatjes. De 2 die naast elkaar zitten die komen bijna op de middenlijn van het blok. Fabrieksblokken van bijv. Corel zijn rondom geboord, maar bijv blokjes van goede kwaliteit zijn goed geboord. Ik deed dat met de eerste juffers ook verkeerd, maar als je rekening houd met die middenlijn zal je zien dat dit een verschil maakt met hoe je talies en juffers erbij staan.

 

[Pingu57]

knap gedaan Matthias,

 

[TIMBERWOLF]

 

[Jaques]

Mooie vooruitgang weer Matthias

 

[Matthias Noback]

Bedankt allemaal voor jullie berichtjes! Heel bemoedigend

Re: de tumbler @Stephan Kertész ; ik heb een prototype gemaakt, maar die was nog niet erg goed gelukt. Ben nog wel op zoek naar het juiste recept, als je/jullie nog tips hebt/hebben hoor ik het graag!
Re: de gaatjes in de jufferblokken: dat was me inderdaad in de tekening opgevallen. En ik heb het zo goed als mogelijk proberen te reproduceren. Inderdaad, met sommige prefab blokjes is dit niet zo goed geregeld!

 

[Matthias Noback]

Hoewel ik het grootste deel van de beschikbare tijd ga stoppen in mijn nieuwe project, de pinas (https://www.modelbouwforum.nl/threads/bouwverslag-modelbouwkit-pinas-van-witsen.285164/) wil ik uiteraard ook graag het Statenjacht voltooien, en zullen hier dus ook de updates blijven verschijnen.

Na het maken van de jufferblokken werd het tijd om ze eens te gaan passen op het model. Ik heb er met ijzerdraad uit de Duyfken-kit een haakje aan gemaakt.

En hier met de hoofdtouwen en talierepen geplaatst:

Ik heb het touw eerst nog niet vastgezet zodat het een tijdje kon oprekken. Dat bleek wel nodig te zijn.

Vervolgens verder met het plaatsen van de boegspriet:

Het model voorziet van zichzelf niet in een woeling, maar ik vond die toch onmisbaar. Ook is het niet duidelijk waar de spriet een tegengewicht kan bieden aan de trekkracht van de woeling. Ik heb hier maar wat verzonnen...

Gelijk ook begonnen met het maken van de dubbele en enkele blokken. De freesmachine kwam hier goed van pas:

Het ijzerdraad kwam nog eens goed van pas bij het maken van haakjes. Het lijkt erop dat er heel wat blokken aan haakjes bevestigd gaan worden. Dus daar even een kleine mal voor gemaakt:

Het leeuwtje is ook geschilderd en geplaatst, maar ik ben vergeten er een mooie foto van te nemen. Je ziet hem hier naast de stag met het karakteristieke "ei-blok":

De mast bestaat uit twee delen verbonden door de hommer. Ik vraag me af of dit een historisch correcte oplossing is. Ik zag als alternatief ook twee delen die "schuin afgesneden" zijn en met woelingen bij elkaar worden gehouden. Hier een totaalplaatje:

Tot slot nog een foto van de werkplaats. Een tweede werkbank rechts, en daarboven boekenplanken. Op de voorgrond een tweedehands HBM lintzaag, ik ben er nog geen grote vrienden mee, maar moet vooral nog even wat tijd investeren op youTube denk ik...

Bedankt weer voor jullie berichtjes en het meekijken/denken!

 

[Stephan Kertész]

Mooie werkplek.
Lintzaag is een kwestie van het zaagblad goed instellen. Daar zijn filmpjes van te vinden. Ook het juiste zaagblad voor de juiste klus is belangrijk. Bochten een smalle zaag en rechttoe rechtaan een brede. Het aantal tanden is afhankelijk van de dikte van het te zagen object. Kortom veel verschillende zaagjes nodig maar als je het doorhebt onmisbaar. Ik zal je een paar linkjes sturen van een paar leerzame youtube filmpjes

 

[Matthias Noback]

Even een vraagje tussendoor, weet iemand hoe dit werkt?
In eerste instantie lijkt me dit een soort combinatie van een rifseizing en een gei-lijn, maar waarom zijn ze aan elkaar verbonden?

 

[Stephan Kertész]

Ik kan het niet zo goed zien, tenminste een gehele foto van het zeil. Maar zover als ik het zie is dit een gording, bedoeld om het zeil te reven.

 

[Jan Veraart]

Ik heb dat indertijd zo gemaakt

Dit is zo gemaakt samen met iemand op het oude Beagle Forum.

 

[Stephan Kertész]

Nu herken ik ze
Die noemen ze in het Engels brails, de peak brail, throat brail en mizzen brail. Geitouwen dus. Ik heb ze voor de Prins Willem al eens benoemd en uitgezocht. Zie bijlage

In James Leest masting en rigging worden deze benoemd, uitleg wiki: https://en.wikipedia.org/wiki/Brail

Zover ik begreep worden ze zo in het Engels en Frans genoemd op de Mizzen (bezaan) alleen.
Wij zeggen geien, geitouwen. En maken zover ik weet geen onderscheid in die benaming.

 

[Matthias Noback]

Bedankt voor jullie reacties, @JanZMC en @Stephan Kertész De horizontale lijn zou ik inderdaad ook duiden als een van de vier gei-lijnen/touwen. Bij een ra-zeil zou het denk ik eerder gording heten trouwens. Maar bij latijnzeil of gaffelzeil heet het misschien anders. Jan heeft de verticale lijntjes opgevat als rifseizings, waarmee je het zeil een stukje zou kunnen inkorten aan de onderkant. Echter, op de bouwtekening lijkt dat niet de functie te zijn, en zijn deze "rifseizings" verbonden aan de horizontale gei-lijn. Dus... deze verbinding heeft niet de functie van rifseizing denk ik. Maar wat dan wel?
Op deze foto van het model zoals dat in de collectie van het Scheepvaartmuseum te vinden is, zie je deze lijntjes ook duidelijk verbonden aan elkaar:

Ik heb het nu ook zo opgelost (je ziet het niet erg goed overigens):

 

[Matthias Noback]

Het werd tijd om de ankers te maken. Ik probeer altijd even terug te gaan naar de bron. Hoe ziet zo'n anker er nou uit, wat voor materiaal? Deze kit biedt de onderdelen aan in hout. Ze braken alleen bij het zagen dus ik heb ze opnieuw gemaakt. Wat te dik, zodat ik aan alle kanten uitgebreid kon bijschaven. Het hout is abachi, wat naar mijn smaak wel wat te licht is hiervoor, maar je vijlt het wel lekker snel weg

Zwart geschilderd, gebeitst, en woelingen aangebracht, best een leuk gezicht al. De ringetjes van het bekende ijzerdraad gemaakt en omwikkeld met touw.

Tussendoor nog wat aan het rondhout gewerkt; de vlaggenmast achterop (dry-fit voorlopig want je stoot deze dingen er zo af, zoals ook blij bij het Duyfken...).

De gaffel met klauw. Hierop een aantal haakjes voor het vastmaken van de piekeval, de klauwval, het rak, en diverse blokken voor de gei-lijnen.

De begijnera voor het razeil (immers, aan deze ra komt geen zeil).

Met een voorbeeld geprobeerd om een fatsoenlijke lus te maken om de hommer. De lus maak ik pas later dicht, als de juiste hoogte is bepaald. De hoogte van deze ra op de mast is definitief. Vanaf het dek kan die niet worden bijgesteld. De ra erboven kan straks wel in zijn geheel naar beneden worden gehaald. Dat moet dan langsscheeps gebeuren.

Een kleine update over de werkplaats tussendoor: ik heb een la gemaakt voor al het materiaal uit de bouwdoos. Tot nu toe had ik dat allemaal op de grond uitgestald. Niet erg praktisch, en het oogde rommelig natuurlijk. Plus, er was het gevaar om er met de stoel overheen te rollen...

Daaronder een la voor de uitneembare gereedschapsbakjes gemaakt. Met die stapelbare bakjes was het ooit allemaal begonnen, maar de hobby en de werkruimte blijven maar uitdijen.

Bedankt voor het meelezen, en veel modelbouwplezier weer gewenst!

 

[walter10]

Hoewel ik het grootste deel van de beschikbare tijd ga stoppen in mijn nieuwe project, de pinas (https://www.modelbouwforum.nl/threads/bouwverslag-modelbouwkit-pinas-van-witsen.285164/) wil ik uiteraard ook graag het Statenjacht voltooien, en zullen hier dus ook de updates blijven verschijnen.

Na het maken van de jufferblokken werd het tijd om ze eens te gaan passen op het model. Ik heb er met ijzerdraad uit de Duyfken-kit een haakje aan gemaakt.

Bekijk bijlage 534603

En hier met de hoofdtouwen en talierepen geplaatst:

Bekijk bijlage 534602

Ik heb het touw eerst nog niet vastgezet zodat het een tijdje kon oprekken. Dat bleek wel nodig te zijn.

Vervolgens verder met het plaatsen van de boegspriet:

Bekijk bijlage 534605

Het model voorziet van zichzelf niet in een woeling, maar ik vond die toch onmisbaar. Ook is het niet duidelijk waar de spriet een tegengewicht kan bieden aan de trekkracht van de woeling. Ik heb hier maar wat verzonnen...

Gelijk ook begonnen met het maken van de dubbele en enkele blokken. De freesmachine kwam hier goed van pas:

Bekijk bijlage 534599


Bekijk bijlage 534600

Het ijzerdraad kwam nog eens goed van pas bij het maken van haakjes. Het lijkt erop dat er heel wat blokken aan haakjes bevestigd gaan worden. Dus daar even een kleine mal voor gemaakt:

Bekijk bijlage 534598

Bekijk bijlage 534607
Het leeuwtje is ook geschilderd en geplaatst, maar ik ben vergeten er een mooie foto van te nemen. Je ziet hem hier naast de stag met het karakteristieke "ei-blok":

Bekijk bijlage 534601

De mast bestaat uit twee delen verbonden door de hommer. Ik vraag me af of dit een historisch correcte oplossing is. Ik zag als alternatief ook twee delen die "schuin afgesneden" zijn en met woelingen bij elkaar worden gehouden. Hier een totaalplaatje:

Bekijk bijlage 534604

Tot slot nog een foto van de werkplaats. Een tweede werkbank rechts, en daarboven boekenplanken. Op de voorgrond een tweedehands HBM lintzaag, ik ben er nog geen grote vrienden mee, maar moet vooral nog even wat tijd investeren op youTube denk ik...

Bekijk bijlage 534606

Bedankt weer voor jullie berichtjes en het meekijken/denken!

wat m.i. belangrijk is (heb nl ook een lintzaag gehad) is de zaag de tijd geven om te zagen. dus niet teveel duwen maar de zaag de tijd geven.

 

[Mees Ippel]

Als je nog wat detailfoto's wil hebben. Komende maandag wordt de mast weer op De Utrecht gehesen.

 

[Matthias Noback]

Zoals zo vaak met de modelbouw, als je denkt dat je het af hebt is het nog lang niet af Zo ging het ook met de ankers. Voordat die eindelijk een keer hangen! Maar wel leuk om te doen. Ik had zelf een andere braadspit bij het model gemaakt. In de originele versie komt het anker dichterbij de steven te hangen, maar dit werkt ook wel goed.

De mooie ankerkabel van Modellbau Takelgarn om het braadspit en vervolgens het ruim in via het luik (ook dit is niet volgens de bouwbeschrijving overigens):

Dan de twee kanonnen. Het idee is twee kanonnen op een paard zonder wielen:

Maar ik heb toch voor een uitvoering met wieltjes gekozen. Hierdoor komt het geheel alleen wel hoger wat uit, met als gevolg dat ze loop niet meer zo mooi door de kluisgaten past. Ik vind het persoonlijk net acceptabel...

Het is een wat eenvoudige uitvoering geworden, misschien ook niet zo erg omdat het niet zulke zware kanonnen zijn.

Ook begon het grote avontuur met de zeilen. De twee dozen die ik heb bevatten allebei materiaal voor zeilen. De ene doos kwam met een onbedrukt stuk katoen en een tekening van de zeilen, de andere doos kwam met voorbedrukt katoen (vorm en banen). Ik koos voor optie 1, de "moeilijke" weg. Ik wilde bovendien dat het zeilenplan een mix zou zijn van Billing Boats en De Utrecht. Op basis van de tekeningen van Hoving en Emke heb ik dus de tekeningen van Billing boats wat aangepast, en de juiste vorm op het doek overgenomen.

Opmerkelijke verschillen zijn dat de kluiver en het stagzeil van onderen recht zijn (Utrecht), in plaats van rond (BB). Ook is de bonnet apart uitgevoerd (bij BB is hier geen sprake van).

De volgende stappen: uitknippen, randjes met verdunde houtlijm verstevigen, banen maken op de naaimachine (met speciaal geschaft groen-beige garen) dat goed overeenstemt met de kleur touw. Vervolgens het lijk om het zeil naaien (met feston, in navolging van de Kolderstok bouwbeschrijving!).

En zo komt er uiteindelijk een hele verzameling zeiltjes in de la terecht. Ik heb er nog voor gekozen om de schoten etc. te verstevigen door het zeil daar dubbel uit te voeren.

Op deze foto zie je ook de kenmerkende bocht aan de onderkant van het ra-zeil, die is bedoeld om het ziel niet voortdurend tegen de stag te laten schuren.

Bedankt voor het meekijken en -lezen! Veel modelbouwplezier weer, en ik hoor graag jullie op- en aanmerkingen weer

 

[Matthias Noback]

wat m.i. belangrijk is (heb nl ook een lintzaag gehad) is de zaag de tijd geven om te zagen. dus niet teveel duwen maar de zaag de tijd geven.

Goeie tip inderdaad! Ik ga er heel binnenkort weer mee aan de slag. Iets anders wat ik wel heb gemerkt is dat het ook belangrijk is om in de gaten te houden dat het hout ook aan de achterkant tegen de geleider aan blijft zitten. Ik zag iets van een featherboard op YouTube, misschien is dat nog wel eens handig voor dit doel. En Stephan had mij al goede tips gestuurd over het afstellen van de zaag, dus ook dat staat binnenkort op het programma.

 

[Stephan Kertész]

Mooi touw is dat. Wat je ook kan doen met de wielen is onder een stukje wegschieten. Dit valt nagenoeg niet op als je het kanon op het dek zet. Ik heb dit bij mijn galjoen toen ook moeten doen.

Vorige week heb ik het bovenste wiel van de lintzaag gebalanceerd. Dat is ook een goeie tip van youtube om te doen. Er zit altijd onbelangrijk in die wielen en als de zaag draaid dan leid dit tot trillingen van je zaagtafel. Nou na uit balanceren is die hellemaal stil. Er zijn filmpjes te vinden hoe dit te doen. Ik heb dit gedaan met rubber stopjes van 3M als gewicht.

 

[Pingu57]

Dit zijn weer mooie vorderingen hoor

 

[Matthias Noback]

Hier was het al weer een tijdje stil... Er is echter wel het een en ander gebeurd. Zo heb ik de zeiltjes getaand/gekleurd met cachou, dat leek me wel leuk. Het is sowieso iets "authentieks" om te doen, maar het ziet er ook nog eens prachtig uit, of althans, bij andere bouwverslagen op dit forum Cachou is te koop bij Verfmolen De Kat, maar uiteraard in een voor modelbouw veel te grote zak, dus als iemand nog eens verlegen zit om cachou, laat het me weten, dan stuur ik je wat op. Ik heb een dosering van 1 eetlepel op 1 liter water gebruikt, en dat was naar mijn smaak precies goed.

Een klein probleem was wel dat de zeiltjes wat strak trokken, leken te krimpen, waarschijnlijk door het te warme water. Of misschien is dit wel altijd zo als je het katoen nat maakt. Uiteindelijk is het op het model best goed gekomen weer. Het eerste zeil dat werd geplaatst was het ra-zeil. Eerst helemaal geprepareerd: het zeil aan de ra genaaid, boelijnen alvast geplaatst, blokken aan de schoten, en zo kon de ra met zeil en al gehesen worden.

Het grappige vond ik wel dat zowel de ra als de begijnera geen brassen hebben, die zijn dus niet apart te besturen. Wel kan de hoek van het ra-zeil worden beïnvloed middels de schootlijnen en -blokken.

De volgende die aan de beurt was: de kluiver. Deze loopt met een "traveler" over de boegspriet.

Van de fok heb ik gek genoeg geen losse foto's gemaakt, maar die lijkt qua uitvoering en details veel op de kluiver.

Het meeste werk was het gaffelzeil. Hierbij heb ik de bonnet apart uitgevoerd en later dus vastgemaakt op min of meer authentieke wijze. In tegenstelling tot de andere zeilen heeft het gaffelzeil ook gei-lijnen en bijbehorende blokken. De klauw moet getakeld worden, en vanaf de gaffel loopt ook een touw via diverse blokken op de mast, naar een belegpunt onderaan de mast.

En dan het geheel op z'n plek. Wat nog ontbreekt zijn de geerdingen, waarmee de positie van de gaffel zijwaarts kan worden bestuurd.

Heel wat gebeurd dus. Het plaatsen van de zeilen is wel heel leuk omdat het zo'n grote verandering met zich meebrengt in visueel opzicht.

Bedankt voor het meekijken en vooral ook weer veel modelbouwplezier gewenst!