bouw Baleinera Olandese (17e eeuwse walvisvaarder)

Ik weet van Abraham Storck niet veel meer dat hij een 17e eeuwsw schilder van de Hollandse School was. Ik heb geen flauw idee in hoeverre hij zijn afbeeldingen tot in details "waarheidsgetrouw" maakte. Als je naar z'n walvisvangst schilderij (dat op Wikipedia staat) kijkt, dan lijkt het me zo dat hij niet wars van romantiseren was, dus dan zou ik ook niet al te veel op details afgaan. Blijft wel het feit dat hij dus wel veel met schepen had, maar jij weet waarschijnlijk wel in hoeverre hij accuraat was wat dit soort details betreft.

Mijn "modelbouwvakantie" zit er bijna weer op. Maar ik heb nog wat andere klussen die de aandacht vragen. Het weer opstarten zal daarom niet al te vlug gaan!!!

Groet,

Ad

 

Beste Ad

Fijne modelbouwvakantie gehad? Het valt vaak niet mee om na een vakantie weer "op stoom" te komen.

De vraag of Abraham Storck waarheidsgetrouwe details schilderde is een terechte vraag Ad, zo schilderde hij bijvoorbeeld geen woelingen om de masten terwijl die er vrijwel zeker wel waren.
Zijn afbeeldingen van sloepen komen daarentegen wel overeen met de sloepen van de oude scheepsmodellen van walvisvaarders.
Ik zie daarom de schilderijen van Abraham Storck als "bronmateriaal" en niet als "bewijsmateriaal"

Mijn vakantie begint bijna.

Groet
Andy

 

Vermaak je Andy. Niet te veel woelen over de woelingen, hoor!!!

Groet,

Ad

 

Misschien dat Willem van de Velde de jonge hier een fluyt heeft geschilderd?...
Bestand:Schepen onder de kust voor anker (Willem van de Velde II).jpg - Wikipedia

 

Hi Andy,
als je nog met vakantie moet vertrekken of al bent vertrokken: fijne vakantie en droom niet teveel over balenieres. Je bent er goed in geslaagd dit model een eigen identiteit te geven met de aparte kleurstellingen. Ga je de spiegel evenzo aanpassen?
Blijf je volgen, want bij mij liggen de werkzaamheden voorlopig stil. Moet een heleboel lezen...... voor ik verder kan.

groet
Peter

 

De bouw is weer begonnen!

De natte (boot)bouwvakvakantie zit er weer op en de flat van mijn zoon is bijna klaar .... dus .... er is weer tijd voor de Baleinera Olandese.

@ Ad: het was een vakantie zonder "woelen over woelingen"

@ Shifter: het schip op de voorgrond lijkt op een fluitschip, het schip erachter is duidelijk een fluitschip. http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Schepen_onder_de_kust_voor_anker_(Willem_van_de_Velde_II).jpg
Het zijn waarschijnlijk geen walvisvaarders, de balk dwars over het achterdek om de jachtsloepen op te hijsen ontbreekt. Daarnaast heeft het schip een galjoen en dat kwam volgens L. Hacquebord (Walvisvaart in de Gouden Eeuw) niet voor bij walvisvaarders.

@ Peter: Dank voor alle lof. Het aanpassen van de spiegel? Goed gezien, ik ben het met je eens dat de spiegelversiering (en ook de figuren op de boeg) eigenlijk in kleur geschilderd zou moeten worden. Bij de versiering achter op de spiegel zou dat inderdaad nog kunnen. Maar bij de grote figuren aan de zijkant en bij figuren de boeg lukt dat niet meer, ze zitten te goed vastgelijmd om ze zonder (grote?) breekschade te kunnen verwijderen en op de plaats waar ze nu zitten zijn ze niet goed te schilderen. Bij een volgend model worden de spiegelfiguren zeker geschilderd!
De masten zijn eigenlijk ook wat te licht van kleur, ik heb op een proefstuk ( de vlaggenmast) geprobeerd of ik ze wat donkerder kon krijgen met Admiraliteitsverf maar dat had nauwelijks effect (door de blanke lak die er al op zit) dus laat ik de masten in deze kleur.

Voor de vakantie was de vraag of de spreidlatten van de hoofdtouwen van de fokkenmast en de grote mast wel op fluitschepen voorkwam.
Schilderijen geven geen duidelijk antwoord op die vraag en de literatuurbronnen spreken elkaar tegen dus lijkt het mij in dit stadium van de bouw de mooiste oplossing om ook de bezaansmast van spreidlatten te voorzien.

De sprietmast krijgt aan weerszijde twee hoofdtouwen. Voor de loop van het lopend want en de verstaging van de sprietmast heb ik in naar de Prins Willem gekeken en het een en ander wat aangepast om uniformiteit met de andere masten te bereiken.

Ik ga ook de verstaging van de diverse masten aanpassen want de meeste verstaging is niet op spanning te brengen.

Genoeg uit te zoeken te doen dus.

Bouw ze
Andy

 

Aanpassingen aan het model

De sprietmast is klaar:


(zelf getekend en alle onderdelen zelf gemaakt)

ook de spreidlat op de hoofdtouwen van de bezaansmast is aangebracht:



Volgens mij zijn dit 2 goed geslaagde aanvullingen van het model.

Geplande aanpassingen aan het model:

Als je een sprietmast toevoegt met je natuurlijk ook de tuigage aanvullen met de stag voor de sprietmast, keuze genoeg:




Gelukkig had ik in een eerder stadium al ik besloten om het model aan te passen aan een bouwjaar van 1670 dus was de keuze simpel.

In verband met het bouwjaar 1670 moet ik ook de bezaansstag aanpassen, op de bouwtekening van Mantua staat namelijk een bezaansstag uit 1630 getekend.


Op een aantal touwen en stagen ontbreken blokken, ik moet nog even puzzelen hoe ik dat ga oplossen.

Ondertussen kan ik wel alvast de ra's van de grote mast inhangen want die zitten bij het aanbrengen van de stagen niet in de weg.

Veel bouwplezier
Andy

 

Hi Andy,
ziet er weer goed uit. Je hoeft de verstaging niet strak te hebben, die moest toch de krachten die door windvlagen op de zeilen werd veroorzaakt opvangen. Daarbij zie je dat de verstaging alle masten bedient. Gewoon netjes ertegen aan. Als je ze hebt aangebracht en ze in kleur zet zorgt de verf ook weer voor de nodige stijfheid.
Ik zou de figuren op de boeg alleen maar wat minder bling maken (heb ik gedaan met verdunde bruine acrylverf) en alleen de centrale figuren op de spiegel en de dolfijnen naast de vlaggenmast een kleurtje geven. Maar blijft dat je een topmodel aan het creëren bent.

succes met de afbouw.
Peter

 

kleur mast

De masten zijn eigenlijk ook wat te licht van kleur, ik heb op een proefstuk ( de vlaggenmast) geprobeerd of ik ze wat donkerder kon krijgen met Admiraliteitsverf maar dat had nauwelijks effect (door de blanke lak die er al op zit) dus laat ik de masten in deze kleur.

Je zou dit nog kunnen proberen met een zwarte was....


mvg Robert

 

@ Peter
Dank je voor alle lof:celebrate:
Ik maak de tuigage zo nodig wat stijver met transparante waterdunne pasticlijm (UHU-Plast). Werkt ook goed op knopen, het enige nadeel is dat als je later het touw buigt de lijm wat wit uitslaat. Ik heb het ook geprobeerd met een injectiespuit met water verdunde houtlijm maar dat leverde een knoeiboel op. Het spoot alle kanten uit.
Ik was er van uitgegaan dat de verstaging op het schip op spanning gebracht moest kunnen worden, dus dat er blokken o.i.d (eventueel onderdeks) aanwezig zouden moeten zijn. Deze ontbreekt deels op de tekening van dit model.
Dit los ik nu op door bezaansstag aan te passen naar model " holländisch 1650" (zie bericht 12 augustus) en door de stag van de steng van de grote mast door een blok aan de mars van van de fokkenmast naar het dek te laten lopen daar komt dan een blok of een oog (waardoor het net lijkt of het blok onderdeks aanwezig is).
De figuren zijn inderdaad wat erg bling, op de Batavia in Lelystad wordt bijvoorbeeld geen "goud" maar gele verf gebruikt omdat dit in de 17de eeuw ook zo gebeurde. Ik zal er nog eens over nadenken .
Inmiddels heb ik de ra van sprietmast even losgehaald en onderaan de sprietmast bevestigd omdat dat beter klopt met de plaatsing ervan op de diverse modellen en schilderijen.
De ra van de grote mast hangt inmiddels op zijn plaats met rak, hijstouwen over de ezelshoofden en al nu verder met de ra erboven.
De haven komt in zicht!

Hoe gaat het met je Royal Albert restauratieproject?

@ Robert

Bedankt voor de tip maar helaas kan ik niet meer bij de masten zonder veel sloopwerk .
Ik troost me nu maar met de gedachte dat de masten van de walvisvaarders op de schilderijen van A.Storck ook erg licht zijn .


Bouw ze
Andy

 

Andy, ik volg je bouw in alle discretie, maar wil je nu toch echt feliciteren want je model is tot nu toe het beste wat ik uit deze bouwdoos heb zien halen, en het gekozen kleurenschema zit daar (ook) voor iets tussen. Zo te zien is het einde van de bouw nu in zicht.

Een vraagje: hoe zit het met het geleverde materiaal? Ik neem aan dat de kwaliteit van het hout redelijk goed is, en dat de metalen versieringen matig waren? Was er voldoende of ruim voldoende hout bij? Was het garen goed te gebruiken?

Ik wou even terugkomen op de woelingen. Deze vormen een heel zichtbaar element op een schip, eentje wat een schilder die een beetje van schepen houdt niet kan missen. Niet alleen A.Storck heeft ze niet voorgesteld, maar ook Van de Velde II heeft ze niet voorgesteld op zijn "Schepen onder de kust voor anker". Okk het model van de Paerel heeft ze niet. Daarbij heb ik verschillende tekeningen van fluitschepen op het net gevonden die er ook geen hadden, of ook alleen op de middenmast. De modellen in Rotterdam en Amsterdam hebben ze echter wel.

Sukses met je bouw verder.

JP

 

reactie en update

@ Jean Pierre,

Dank voor alle lof !
Het bouwen van dit model was/ is een echte uitdaging. In het begin liep ik vast op niet kloppende zaken en heb het model daarom 8 jaar in de kast gezet. Toen ik opnieuw begon heb ik besloten mijn eigen koers te varen en het model aan te passen en het zo historisch correct mogelijk te maken. Op het moment dat ik dat besloot had ik nog geen idee wat alle consequenties daarvan zouden zijn dus werd het puzzelen en bouwen gelijkertijd. Soms moet je daarom iets afbreken en opnieuw beginnen en een enkele keer moet je een creatieve oplossing bedenken omdat het niet anders meer kan (bijvoorbeeld de dekknechten en kardeelblokken van de grote mast). Het is wel en echt uitdagend model voor de meer ervaren bouwer.

Om antwoord op je vraag te geven over de kwaliteit van het met het model geleverde materiaal:
- Het hout: de plankjes van het model zijn van goede kwaliteit en ruim voldoende. Er zijn ook versies in omloop met ander hout van een veel lichtere kleur
- Het rondhout: goed recht en precies genoeg
- De triplex en multiplex onderdelen: lasercut en over het algemeen is de maat goed helaas is het hout van de binnenlaag veel lichter van kleur als de buitenlaag. (Dat wordt dus of schilderen of fineer op de kopse kant plakken)
- De metalen versieringen: De kanons zijn goed gedetailleerd, de overige metalen figuren zijn wat vaag, het grootste probleem is dat de versiering van de spiegel te klein is waardoor en storende kieren ontstaan.
- Het garen: heb ik niet gebruikt wegens verkeerde kleur (alles crème) en te weinig verschillend diktes.

De woelingen, dat is inderdaad een boeiende vraag: waren ze er nu wel of waren ze er toch niet. Naar aanleiding van je opmerking ben nog eens verder gaan puzzelen en ook op een schilderij van Claes Jansz Rietschoof (ca. 1680) zijn geen woelingen te zien. Ook in het boek "Fluitschepen voor de VOC" (Herman Ketting) hebben de meeste schepen op de afbeeldingen geen woelingen dus het begint er steeds meer op te lijken dat ze soms (vaak?) niet aanwezig waren op fluitschepen.



Het uitgangspunt van het fluitschip was "oncostelijckheijt" dat wil zeggen zo goedkoop mogelijk te bouwen en met weinig mensen (=12) te varen. Dus als er op onderdelen bespaard kon worden deed men dat. Klinkt allemaal wel erg Hollands .


Update:

De bezaansmast is klaar!
- de geeren van de bezaansroede:


De verstaging van de bezaansmast aan het want van de grote mast
Op de tekening staat het anders maar omdat ik paarden onder de ra's wilde plaatsen en dat pas na 1650 gebeurde moest ik dit onderdeel aanpassen. De bouwwijze op de tekening was 1630 de door mij gekozen bouwwijze was omstreeks 1670 gebruikelijk.



De kardeelblokken en dekknecht van de grote mast:


Helaas waren de dekknechten al in een eerder stadium op het dek gelijmd en kon ik er onmogelijk nog de 4 noodzakelijke gaatjes in boren. Omdat ik dit onderdeel van de tuigage toch wilde plaatsen heb ik (als noodgreep) een extra blok boven de dekknecht vastgemaakt en daarna de touwen op de correcte wijze aangebracht. Mijn vrouw zegt dan "niemand ziet dat" maar helemaal kloppen doet het niet .
Nu nog een enkel touwtje aan de grote mast en die is ook klaar en dan....... even wachten tot de bestelde rakken voor de fokkenmast binnen zijn en ik kan verder. Tijdens het wachten kan ik nog even uitzoeken hoe de takels voor de jachtsloepen zaten.

Bouw ze
Andy

 

langzaam maar zeker komt het einde in zicht. het wordt/is een prachtig resultaat.

 

Hi,

je schiet goed op en het wordt een plaatje Ben je overigens de pomp nog aan het pimpen of ligt die nog in onderdelen ergens op tafel? Vergeet hem niet hé. Er kan nog wat werk in zitten en nu is het dek rondom de grote mast wat kaal.
Zet uw goede werk voort

Peter

 

@ JanZMC
Dank, maar de laatste touwtjes (= de aanpassingen) wegen het zwaarst .

@ Peter
Inderdaad geen pomp, het leek me handiger om die pas te plaatsen als ik geen draden meer aan de nagelbanken van de grote mast hoef te bevestigen. Anders zit de pomp mogelijk in de weg. Dus wees gerust die komt nog :fadein: .

Hoe heb jij trouwens de knopen verlijmd op je model? Ik zoek namelijk een andere lijm daarvoor want de lijm waarmee ik het nu doe is erg oplosmiddelrijk.

Ik bouw verder aan de ra van de fokkenmast.

Andy

 

Ik gebruik vinyllijm van mijn andere hobby (boekbinden); droogt kleurloos op, blijft elastisch en is makkelijk met wat vocht (enkele droppen op 'n lapje) weer op te lossen. Omdat ik daar alles met twee pincetten (zijn niet zo grof als mijn vingers) aan het knupp'n was, had ik geen last van de pomp Het laatste stukje touw "bevochtigde" ik met een ietsiepietsie lijm e trok dan de boel aan (wel voorzichtig).
Wel blijven doorwerken he?

Peter

PS Royal Albert heeft geen lopend want meer en galjoen is geamoveerd.

 

Dank voor de lijmtip, waar kun je die vinyl lijm kopen?

Ik werk braaf door (maar helaas vragen mijn andere activiteiten ook de nodige tijd) Zie hier het bewijs: de nieuwe hanepoten aan de mars van de grote mast

Veel succes met amoveren (volgens mij is dat een mooi woord voor slopen ) en straks restaureren.

Andy

Ps maak je ook een draadje over de restauratie?

 

lijmenzo

Hi,
vinyllijm kun je kopen bij een boekbinderij, of en zaak die spullen verkoopt voor boekbinderijdingesen (In Ermelo is ook zo'n zaak, weet de naam evenwel niet meer:??? en wellicht bij hobby shops?
Ik denk nog na over het draadje, misschien als alles achter de rug is want ik houdt wel een fotosessie bij. Kost me ook teveel tijd........voorlopig ben ik met (te) veel zaken tegelijk bezig:turn-l:
Succes met de bouw. Leuk werk he zo skretsen? Wellicht kun je het project voor Kerst 2011 afronden. Staat wel naast of ipv de kerstboom

Peter

 

Klaar met Kerst?

Helaas inderdaad Peter,

Helaas 1:
Helaas mijn bouwtempo ligt wat laag door vele andere werkzaamheden zoals het herinrichten van de werkplaats, onderhoudswerk aan mijn motor, aan de auto en de motor van mijn zoon etc . Daarnaast straks ook nog even met vakantie .
Helaas 2:
Net een pardoen van de fokkenmast doorgeknipt , even niet opgelet had het draadje ernaast moeten hebben!
Helaas 3:
Helaas Kerst zal ik wel niet halen, het zou toch echt met een maand klaar moeten kunnen zijn. De bezaansmast en grote mast zijn helemaal klaar. De onderste ra van de fokkenmast hangt op zijn plaats, de bovenste ra ligt klaar om morgen ingehangen te worden. Daarna de verstaging van de grote mast en de fokkenmast gevolgd door het inhangen van de blinde ra. Dan nog de ankers en de jachtsloepen inhangen. En last but not least de vlaggen schilderen! Het werk is dus te overzien en de Baleinera Olandese "Het Paradijs" zal echt niet stranden in het zicht van de haven!

Dank voor de lijmtip en het skretchen bevalt mij prima, voor mij is het model van een miskoop nu een topstuk geworden .

Veel succes met amoveren en restaureren, ik ben benieuwd naar de foto's

Andy

 

de fokkenmast is klaar

Nu er weer een onderdeel klaar is is het weer eens tijd voor een update: de fokkenmast is klaar:


Alleen de pardoenen van de fokkenmast moeten nog worden aangebracht maar deze eindigen net naast de nagelbanken waar straks nog enkele touwen vanaf de boegspriet aan moeten worden bevestig. Het touwen vastknopen is nu al lastig genoeg .

Tot nu toe had ik de knopen gelijmd met "UHU plast" lijm (een waterdunne transparante lijm met een hoog gehalte aan oplosmiddel). Omdat het inademen van al die oplosmiddelen niet echt gezond is :nooo: was ik op zoek naar een alternatief. Een eerste poging om met een injectiespuit met water verdunde houtlijm op de knopen te spuiten mislukte, meestal zat de spuit zat vast of de lijm spoot eruit en kwam niet alleen op de knoop terecht, geknoei dus. Ik probeer het nu met 1 op 4 verdunde houtlijm die ik met een penseel op de knoop doe, dit gaat tot nu toe prima, de knoop zit voldoende snel vast maar blijft daarna ook nog geruime tijd corrigeerbaar zonder water te gebruiken om de lijm weer op te lossen. Als alternatief heb ik nog vinyl lijm achter de hand iets waar Peter Houtschepen goede ervaringen mee heeft.



De tuigage van de fokkenmast heb ik uitgebreid met 2 rakken, ra vallen, touwen om de stengen te laten zakken, blokken om de grootstengstag te kunnen spannen en een klamp om de laadtakel aan vast te maken, het is dus lekker druk geworden aan de voet van de fokkenmast :wink:





Ik heb een fout in de tekening niet op tijd in de gaten gekregen . De touwen van de brassen van de fokkenmast lopen zo dicht voor de ra van de grote mast langs zodat er eigenlijk geen zeil meer gevoerd zou kunnen worden. Een deel van deze touwen had achter de ra langs moeten lopen en de andere touwen hadden waarschijnlijk via een extra blok aan het achterste hoofdtouw van de fokkenmast moeten lopen.
Hetzelfde probleem doet zich ook voor bij de blinde ra aan de boegspriet waar het waterstag het zeil in de weg zat. Dat probleem heb ik wel op tijd gezien en de waterstag verplaatst.



Op planning staat nu:
Tuigage van boegspriet en blinde ra afmaken
Masttoppen schilderen (zwart)
Vlaggen schilderen (walvis op het wit van de vlag) en hijsen
Sloepen hijsen
Ankers hijsen
Bemanning aan boord nemen
Uitvaren naar ankerplaats (= nieuwe grondplaat)

Bouw ze
Andy