Het Schipperscafe deel 6
- Topicstarter Olaf Wevers
- Startdatum
Eveneen paar dingetjes voor de duidelijkheid: er wordt over die centrale vaak gesproken als “de” kerncentrale, maar in werkelijkheid bestond dit complex uit (uiteindelijk de bedoeling) zes kernreactors en een turbinehal ( net zoals bijvoorbeeld de kerncentrale van Zaporizja, momenteel de grootste van Europa). De bouw begon met (uiteraard) reactor 1, het ongeval gebeurde in reactor 4. Reactor 1, 2, en 3 waren toen al in bedrijf, 5 was qua bouw al een heel eind voltooid, en met 6 was (ook) al een aanvang gemaakt.
Qua ontwerp was het geen onaardig ding, rond de 1000 mw (per stuk), en een groot pluspunt van dit type centrale (RBMK) is dat uitgewerkte splijtstofstaven tijdens vol bedrijf gewisseld konden worden. Klein ontwerpfoutje was dan weer wel dat bij het inbrengen van de noodstop-staven het nucleaire proces eerst kortstondig omhoog ging in plaats van te doven, wat desastreuze gevolgen kon hebben als de kern reeds gedeeltelijk vergiftigd was.
Oorzaak van het ongeval was in feite een gewone oplever-test (hoeveel minuten blijft de turbine nog stroom leveren nadat een noodstop heeft plaatsgevonden), maar deze test was al een aantal malen uitgesteld, terwijl de ploegen werktuigkundigen keer op keer paraat stonden om de test te beginnen. Elke machinist weet dat een dergelijke gang van zaken uiteindelijk resulteert in twee situaties: enerzijds staan de verantwoordelijke mensen onder een enorme druk om de test door te laten gaan en uit te voeren, en anderzijds is het personeel door het steeds “opladen” en toch weer afstellen uitgeput qua energie en oplettendheid. Voeg daarbij dat de werktuigkundige die instinctief aanvoelt dat er iets scheef aan het lopen is op het “juiste” moment door zijn meerdere genegeerd wordt, en de zaak gaat de lucht in.
Saillant detail als besluit: vrijwel iedereen denkt dat er in de centrale een soort atoombom is ontploft; in werkelijkheid was het slechts een “gewone” stoom-explosie, die er wel voor zorgde dat radioactief materiaal de tent kon verlaten, en met de wind mee op reis ging door Europa. By the way, een paar uur daarna was er een reëel gevaar voor een tweede stoom-explosie, ditmaal ónder het reactorvat, maar dat is gelukkig niet gebeurd.
Ik klikte op 'leuk', maar dat is dit natuurlijk niet.
Ik denk dat je de boel nu een beetje TE simpel voorstelt als je het een "gewone" stoomexplosie noemt: Een stoomexplosie is, tsja, een harde klap met over het algemeen nare gevolgen, maar dat is niet helemaal een juiste representatie van wat er gebeurd is: Er heeft een dusdanig zware meltdown plaatsgevonden dat het reactorvat zelf het begeven heeft, en DAT heeft die stoomexplosie veroorzaakt. Daarna is die stoomexplosie met het naar buiten tredende reactormateriaal aan de haal gegaan. Dat is wel iets meer dan een "gewone stoomexplosie", want de explosie was een gevolg van reactorschade, niet andersom...
Samen met de ramp in Fukujima zijn het de enige twee ongelukken die niveau 7 op de schaal van Nuclear event severity bereikten, en erger dan dat kan het niet (qua schaal. De klap kan natuurlijk altijd nog harder...).
Three Miles Island was een meltdown op niveau 5 van die schaal, waarbij alle reactor materiaal in principe binnengebleven is en de reactorvaten min of meer heel bleven. Daar is in principe alleen radioactief besmet water en gas ontsnapt (in principe door bedieningsfouten) maar heeft men de boel wel vanuit de controlekamer weer onder controle kunnen krijgen. De reactorkern zelf is bezweken en de reactor onbruikbaar geraakt, maar er is niks geploft.
In het geval van Chernobyl is de boel zo uit de hand gelopen dat het reactorvat bezweek, daardoor is er feitelijk reactormateriaal de wijde wereld ingewapperd, en er was qua noodmaadregelen in principe niets meer aan het systeem wat nog werkte...
Three Miles Island ziet er ook nog min of meer uit zoals voor het ongeluk... Chernobyl is wel "een beetje" veranderd in de loop der jaren, want er is nogal wat beton op gestort...
Elephant's Foot (Chernobyl) - Wikipedia
Denk zelf maar eens na over wat over het grote geheel erger is: Iemand zijn bullshit en gesakker waar jij je een beetje aan ergert, of een grote plof in Doel of Tihange waarvan mischien niet jij persoonlijk, maar mischien wel een heleboel landgenoten op een nare manier een beetje dood gaat...
Daarbij vergeleken is het ophouden van een paar (politieke?) partijen maar klein grut.
Tja , als doel of tihange ontploffen is dat dikke pech , net zoals je pech kan hebben om omvergereden te worden op het voetpad .
Een aardbeving maakt ook veel slachtoffers , of een tsunami , of een vulkaanuitbarsting
Als het moet gebeuren , zal het gebeuren , daar hebben wij niets over te beslissen .
Het leven is te kort om je daar zorgen in over te maken , leef je leven en geniet , je leeft maar één keer .
Een aardbeving maakt ook veel slachtoffers , of een tsunami , of een vulkaanuitbarsting
Als het moet gebeuren , zal het gebeuren , daar hebben wij niets over te beslissen .
Het leven is te kort om je daar zorgen in over te maken , leef je leven en geniet , je leeft maar één keer .
Het ging mij er voornamelijk om dat veruit de meeste mensen denken dat de reactor als een soort atoombom geëxplodeerd is, iets waar geen sprake van is. En voor wat betreft de volgorde: de nucleaire reactie nam plotseling enorm toe toen de regelstaven door de kern passeerden, waardoor al het aanwezige water in een tel werd omgezet in stoom, waardoor (onder andere) het deksel van het reactorvat werd geblazen en de blokken vast moderatorgrafiet de lucht in gingen en op het dak en de omgeving terecht kwamen. De meltdown is direct daarna in gang gezet, het water was toen al weg, maar, zoals ik schreef is de massa daarna gelukkig niet in z’n geheel, en in één keer, door de bodem van het reactorvat gezakt en in de ruimte daaronder gekomen waar (later) het bluswater zich had verzameld. Dit zou voor een tweede klap hebben gezorgd.
Fukushima is van een beeldschone eenvoud: 1) de splijtstofstaven worden door het normale circuit gekoeld. 2) valt dat systeem uit dan komen de noodgeneratoren en -koeling in bedrijf. 3) is het dieseltankje leeg dan komt het accugevoede koelsysteem in bedrijf. 4) zijn de batterijtjes op dan klapt de reactor.
Zelfs Diederik Samsom (ex-Greenpeace) zei nadien “daar hoef je een kerncentrale niet voor uit bedrijf te nemen (wat Duitsland n.a.v. Fukushima deed), want die eigenschap weet je al als je ‘t ding gaat bouwen”. Aardig detail is dat nogal wat mensen verrukt zijn dat Duitsland de “Ausstieg” gemaakt heeft, zich niet realiserend dat het vermogen voornamelijk is overgenomen door bruinkoolcentrale’s, nogal een grote tinnefzooi als brandstof.
Overigens wel een interessante materie voor een werktuigkundige, die kernenergie. Zo kunnen we conventioneel nog ongeveer 160 jaar vooruit met de beschikbare uranium, en als we ‘m in een kweekreactor zouden gebruiken ongeveer 10.000 jaar. Maar ja, een kweekreactor is dan weer een heel ander beestje qua beheersing. Ik zou er niet aan beginnen.
Klopt, de eerste drie reactoren draaiden al jaren, reactor 4 was pas opgeleverd, draaide al een tijdje mee, maar er moesten nog een paar opleveringstesten gedaan worden, theoretisch is dat bij in gebruikname, in de praktijk kan dat wel een paar maanden uitlopen. Een tijdje na het ongeval met reactor 4 waren (in elk geval ) 1 en 2 weer “gewoon” in gebruik, wat later nog voor een ongeval zorgde: de turbinehal liep zonder noemenswaardige tussenscheidingen gewoon voorlangs de reactorgebouwen, toen er daar een brand uitbrak breidde die zich weer deels uit richting reactor 3 en 4.
Voor wat betreft dat verbruik van die radar: ik kom op internet op diverse sites een verbruik van 10 megawatt tegen, terwijl elke reactor vanTsjernobyl een (elektrisch) vermogen had van 1000 mw, dus ik vrees dat het ding daarvoor niet in de buurt van een centrale gebouwd moest worden. Ter vergelijking, de stad Nijmegen verbruikt ongeveer 15 mw.
Oh, nee... DAT is niet gebeurd, anders was het daar iets méér "platteland" geworden...
Ja, dát heb ik ook nooit zo goed begrepen... Afbouwen kan ik inkomen, geen nieuwe er meer bij bouwen ook, maar als ze er toch al staan kun je ze beter laten draaien tot ze hun levensduur gehad hebben, want opruimen moet je toch...
Technisch is het heel mooi spul ja... En als die brandstofstaven gewoon in de grijze kliko konden zou ik er verder weinig moeite mee hebben...
Ik hoop dat kernfusie gaat doen wat men er van verwacht.
Die kernfusie heb ik nooit goed begrepen. Ik weet uiteraard dat de zon niet anders doet (heb ik van horen zeggen, ben er persoonlijk nooit geweest), maar normaalgesproken vind dit proces (slechts) plaats onder zeer hoge druk en temperatuur. Maar hier proberen we “koude kernfusie”, iets wat blijkbaar wel ooit eens gelukt is, maar slechts een paar nano-seconden lang. Het zal waarschijnlijk nog wel effe duren voordat dat proces in een centrale, onder normaal beheersbare omstandigheden, ingezet kan worden.
Voor wat betreft de kweekreactor: ik ben in een paar weken tijd drie keer in de “Schnelle Brüter” in Kalkar geweest, van der Most had de zaak overgekocht, en je kon kort daarop een kaartje kopen voor een bezichtiging, dus voordat de sloop en ombouw zou beginnen. Destijds 25 mark of gulden voor toegang en een uur onbeperkt koffie, ijs, en taart, en voor 50 mark of gulden kon je ook nog net zoveel eten als je wilde (en goed). De eerste keer was ik er met een collega-machinist, was nogal een surrealistische ervaring. Aan het begin van de route stond een kuubs-kist met helmen, je was namelijk verplicht er een te dragen, en verder was de route die je geacht werd te nemen over het hele terrein en in de gebouwen afgezet met rood/wit lint. Eenmaal in de centrale hadden we niet zo heel veel tijd nodig om ons te realiseren dat er totaal geen controle was, je kwam nauwelijks iemand tegen, dus dat lieten we ons geen twee maal “zeggen”. Overal in de centrale staan lichtgevende pijlen op de vloer die je in een noodsituatie naar een uitgang brachten, dus je hoefde die pijlen slechts in omgekeerde richting te volgen en je kwam óveral, rood/wit lint gewoon negeren. We zijn het hele gebouw door geweest, van de condensor in de kelder tot óp het dak. We kwamen er bijvoorbeeld namelijk al snel achter dat de liften gewoon werkten, dus instappen, knopje “Dach” indrukken, en daar stond je. Ook dingetjes als de warmelucht-drogers bij de wasbakken: in een gemiddeld toilet van een restaurant hou je er rekening mee dat zo’n ding het niet doet, in de centrale niet; op de knop drukken en drogen maar. Verder was het als machinist raar dat overal in de laden van diverse bureaus de klemborden met wachtblaadjes nog lagen, sommige waren tot een week daarvoor nog trouw ingevuld. Er liepen hier en daar wat (koel)pompen, en de laatste activiteit voor de stillegging en verkoop (en in feite de eerste) was het vloeibaar maken van de natrium (koelmiddel voor de primaire kant, 5 mw vermogen benodigd) en het rondpompen. Jaren later las ik nog een leuk detail: de afvoer van de veiligheid op het natriumcircuit kwam uit op het dak, tijdens een van de eerste proeven ging die veiligheid er uit, dus natrium op het dak, ontbranding, en dus fik op het dak. Om het nog wat erger te maken probeerde men dit incident destijds onder de pet te houden, toen de milieujongens daar lucht van kregen was het hek van de dam.
Maar goed, het ding is nooit opgestart, waarom weet ik eigenlijk niet, gehoor geven aan de protesten? Zou ‘t? De bouw van de centrale ging meen ik met deelvergunningen, in acht lagen. De laatste vergunning van de achtste laag was het transport van de splijtstofstaven, die al elders in Duitsland lagen opgeslagen, naar de centrale, en die werd door de Deelstaat niet afgegeven.
By the way, afgewerkte splijtstofstaven in een grijze kliko, dat kán gewoon hoor
.
Voor wat betreft de kweekreactor: ik ben in een paar weken tijd drie keer in de “Schnelle Brüter” in Kalkar geweest, van der Most had de zaak overgekocht, en je kon kort daarop een kaartje kopen voor een bezichtiging, dus voordat de sloop en ombouw zou beginnen. Destijds 25 mark of gulden voor toegang en een uur onbeperkt koffie, ijs, en taart, en voor 50 mark of gulden kon je ook nog net zoveel eten als je wilde (en goed). De eerste keer was ik er met een collega-machinist, was nogal een surrealistische ervaring. Aan het begin van de route stond een kuubs-kist met helmen, je was namelijk verplicht er een te dragen, en verder was de route die je geacht werd te nemen over het hele terrein en in de gebouwen afgezet met rood/wit lint. Eenmaal in de centrale hadden we niet zo heel veel tijd nodig om ons te realiseren dat er totaal geen controle was, je kwam nauwelijks iemand tegen, dus dat lieten we ons geen twee maal “zeggen”. Overal in de centrale staan lichtgevende pijlen op de vloer die je in een noodsituatie naar een uitgang brachten, dus je hoefde die pijlen slechts in omgekeerde richting te volgen en je kwam óveral, rood/wit lint gewoon negeren. We zijn het hele gebouw door geweest, van de condensor in de kelder tot óp het dak. We kwamen er bijvoorbeeld namelijk al snel achter dat de liften gewoon werkten, dus instappen, knopje “Dach” indrukken, en daar stond je. Ook dingetjes als de warmelucht-drogers bij de wasbakken: in een gemiddeld toilet van een restaurant hou je er rekening mee dat zo’n ding het niet doet, in de centrale niet; op de knop drukken en drogen maar. Verder was het als machinist raar dat overal in de laden van diverse bureaus de klemborden met wachtblaadjes nog lagen, sommige waren tot een week daarvoor nog trouw ingevuld. Er liepen hier en daar wat (koel)pompen, en de laatste activiteit voor de stillegging en verkoop (en in feite de eerste) was het vloeibaar maken van de natrium (koelmiddel voor de primaire kant, 5 mw vermogen benodigd) en het rondpompen. Jaren later las ik nog een leuk detail: de afvoer van de veiligheid op het natriumcircuit kwam uit op het dak, tijdens een van de eerste proeven ging die veiligheid er uit, dus natrium op het dak, ontbranding, en dus fik op het dak. Om het nog wat erger te maken probeerde men dit incident destijds onder de pet te houden, toen de milieujongens daar lucht van kregen was het hek van de dam.
Maar goed, het ding is nooit opgestart, waarom weet ik eigenlijk niet, gehoor geven aan de protesten? Zou ‘t? De bouw van de centrale ging meen ik met deelvergunningen, in acht lagen. De laatste vergunning van de achtste laag was het transport van de splijtstofstaven, die al elders in Duitsland lagen opgeslagen, naar de centrale, en die werd door de Deelstaat niet afgegeven.
By the way, afgewerkte splijtstofstaven in een grijze kliko, dat kán gewoon hoor
.
INDRUKWEKKEND, al kijk je maar naar de eerste 18 minuten 
Top 5 Verbazingwekkende Massaproductiefabriek！Extreem indrukwekkende fabriek! (youtube.com)
Top 5 Verbazingwekkende Massaproductiefabriek！Extreem indrukwekkende fabriek! (youtube.com)
Vandaag kwam ik er achter dat Manfred Sievers, van Modellbau Sievers, o.a. de leverancier van de opduwer Klorus op 22 april j.l. overleden is. Zijn website is uit de lucht en zijn modellen zijn dus helaas niet meer verkrijgbaar.
Groet,
Maarten
Groet,
Maarten
