Op dit forum komt met grote regelmaat de vraag voorbij van een beginner: Welk vliegtuig zal ik kiezen?
Nou zijn er een heleboel forumleden best bereid om daar een antwoord op te geven... ik ook, en ik wil hier proberen om dat een beetje overzichtelijk te doen.
Aan de ervaren lezers vraag ik om te kijken of ik iets vergeten ben... en omdat ik met name zelf niks doe met brandstofmotoren, of wat daarover staat allemaal wel correct is.
Het geheel is bedoeld als sticky; of het de toets der kritiek kan doorstaan moeten de mods maar uitmaken...
Om te beginnen, wat wordt de aandrijving?
Ongemotoriseerd, electrisch of brandstof
Ongemotoriseerd (een zwever dus)
Het oer-modelvliegen... een ongemotoriseerde zwever start je met een lier of met een elastiek, of je gooit hem met de hand op vanaf een duin of een andere hobbel. Met behulp van hellingstijgwind of thermiek kan je zo’n toestel soms heel lang in de lucht houden. Voor een beginner (waarbij de vluchtduur per start nog niet erg lang zal zijn) is het wel een beetje gedoe. Ook als je al weet dat je eigenlijk pure zwevers wil gaan vliegen is er iets voor te zeggen om eerst vliegen te leren met een zwever met electromotor; dan kan je op je gemak vluchten maken tot een half uur of zo, ook als er helemaal geen thermiek is. Zo leer je het vlugger dan met telkens een paar minuten.
Electromotor
Electrische aandrijving heeft de laatste jaren letterlijk een heel hoge vlucht genomen. Door de ontwikkelijng van lithium-polymeeer accu’s, die veel energie kunnen opslaan maar toch relatief klein en licht zijn, en van borstelloze electromotoren (dat betekent: zonder koolborstels) die heel efficiënt electriciteit in beweging kunnen omzetten is electriciteit een volwaardige aandrijving geworden voor modelvliegtuigen. Electro is al lang niet meer voorbehouden aan kleinere modellen; niet alleen grote zwevers tot drie à vier meter gaan de lucht in met een electromotor, maar ook grote sport- en kunstvluchtmodellen. Ook zijn er EDF modellen (Electric Ducted Fan, waarin een kleine electrische turbine een straalmotor imiteert); deze zijn voor een beginner nog een flinke stap te ver, maar ik noem ze hier omdat ze horen bij het scala van electrische aandrijving.
Een moderne accu kan zodanig snel geladen worden dat deze binnen een kwartier weer geladen is (maar er zijn er ook die er een uur over doen).
Als je bereid bent tussen de vluchten zo lang te wachten (terwijl je accu staat te laden aan de netstroom in het clubhuis of aan je auto accu) kan je met één accu toe. Als je achter elkaar door wilt kunnen vliegen is het handig om twee accu's aan te schaffen.
Brandstofmotor.
Over het algemeen is er een aparte categorie nieuwkomers voor wie het van te voren al vast staat dat ze op brandstof willen vliegen. Als je daar een beetje handigheid in hebt is er niks tegen brandstof voor een beginner; zeker als je op een club gaat, waar doorgaans mensen te vinden zijn om je te helpen met afstellen van de motor. (Opgepast: er zijn ook clubs waar niet met brandstofmotoren gevlogen mag worden, ivm geluidsoverlast.)
Onder brandstofmotoren vallen natuurlijk ook de met turbines (straalmotoren), maar dat is een categorie waar je als beginner nog even niet aan toe bent...
Toebehoren:
De aanschaf van een brandstofmotor is een flinke investering, maar zo’n ding kan vele jaren meegaan, waarbij je weinig méér kosten hebt dan de brandstof die je verstookt.
Bij een brandstofmotor komt in de praktijk wel wat meer gedoe kijken dan bij electro. Afhankelijk van het gekozen systeem heb je een startkist nodig met daarin wat gereedschap, een accu voor gloeispanning en eventueel een startmotor, en en electrisch of handbediend brandstofpompje. Natuurlijk moet je je realiseren dat een brandstoftoestel meestal behoorlijk vet wordt, en je het dus na het vliegen altijd moet schoonmaken, dat hoort er bij. (Dit geldt met name voor tweetakt motoren.)
In vergelijking met electro: borstelloze motoren (vooral de lichte) zijn niet erg duur meer, en ook de bijbehorende ESC (Electronic Speed Controller of regelaar) kost geen kapitaal. LiPo accu’s gaan best lang mee maar hebben, zelfs bij zorgvuldig gebruik, niet het eeuwige leven. Een LiPo voor een klein model heb je soms al onder een tientje en gaat dan een paar jaar mee, maar wil je een groot model electrisch vliegen dan kan de prijs van een accu oplopen tot honderd euro.
Als je begint met vliegen is een acculader al gauw een noodzakelijke aanschaf. Als je op brandstof vliegt kan je met een vrij simpele lader toe (je hoeft alleen af en toe een ontvanger accu en je zender accu te laden). Ga je electro vliegen, en met LiPo accu’s, dan moet je een lader hebben die daarvoor geschikt is. Voor LiPo accu’s is het namelijk belangrijk dat de cellen allemaal dezelfde lading hebben, en een geschikte (balancer) lader zorgt daarvoor.
Zelf bouwen, schuim, ARF of RTF
Houtbouw
Het is een heel bizondere ervaring om te beginnen met een bos houtjes, en na uren knutselen een kompleet vliegtuig in je handen te hebben waar je dan nog mee kan gaan vliegen ook. Bouwen is een heel leuke tegenhanger van modelvliegen (want het is tenslotte ook wel eens geen weer om te vliegen).
Door de komst van grotendeels geprefabriceerde modellen voor heel schappelijke prijzen is het zelf bouwen wel behoorlijk teruggedrongen; vaak bespaar je nauwelijks nog geld door zelf te bouwen in vergelijking met een ARF model. Maar het geeft je wel een enorme voldoening, plus dat de keuze die je hebt heel groot is.
Houtbouw kan op basis van een bouwdoos, en dat is voor een beginner wel aan te raden. Heb je al wat bouw ervaring, dan kan je ook bouwen op basis van een bouwtekening. Dat betekent een besparing van de kosten, maar natuurlijk ook een boel meer wat je zelf moet maken en uitzoeken.
Om te leren vliegen met een zelfgemaakt houtbouw model, is weer een andere zaak. Zelfs als je bij een club leert vliegen, zal een harde landing of lichte crash nooit helemaal te vermijden zijn (trouwens, ook een ervaren vlieger kan het gebeuren). Een model dat grotendeels van (balsa)hout is gemaakt heeft de neiging dan op slag te veranderen in een heleboel splinters. Voor een beginner die het model net zelf in mekaar heeft gezet is dat niet fijn.
ARF of RTF
Geprefabriceerde modellen zijn vaak gemaakt van een taai soort schuimplastic (iedere fabrikant heeft zijn eigen schuimsoort, maar ze ontlopen elkaar weinig). Een zware crash met een schuimmodel betekent vaak niet meer dan de loszittende stukken weer tegen elkaar aanplakken met epoxy- of secondenlijm en er kan weer gevlogen worden. Voor het leren vliegen is dat ideaal (en de keuze uit schuimmodellen is zó gevariëerd dat er ook voor ervaren vliegers van alles bij zit).
De afkortingen ARF en RTF betekenen respectievelijk Almost Ready to Fly, en Ready To Fly. Met ARF koop je in de praktijk een kaal model, zonder motor of besturing (maar er zijn ook varianten waarbij de motor, of meer dan dat, al wordt bijgeleverd). RTF betekent letterlijk dat je er zó mee kan gaan vliegen; doorgaans is in zo’n geval het model niet alleen kompleet met aandrijving, maar er zit dan ook een zender en ontvanger bij. (Opgepast: niet altijd zit er dan ook een accu bij, en vaak geen acculader!!)
RTF is aantrekkelijk voor een totale beginner die van nul af start, maar heeft ook een nadeel. De zenders in zo’n RTF set zijn doorgaans niet de allerfraaiste. Ze zullen goed werken, maar tegen de tijd dat je eens een tweede model erbij wil kopen blijkt dat je die niet zonder meer ook met deze zender kan besturen. Of, je kan het er wel mee besturen maar je moet, als je wisselt van model, eerst allerlei schakelaartjes op je zender verzetten.
Zogenaamde computerzenders hebben een geheugen waarin een aantal modellen kan worden vastgelegd, met hun specifieke eigenaardigheden. Als je met zo’n zender een ander model wil vliegen, dan hoef je alleen de naam van dat model in het geheugen aan te wijzen en de zender is er klaar voor, ook als dat een helicopter is of een viermotorige bommenwerper.... verder hebben computerzenders een keuze aan opties om je model helemaal naar je hand te zetten.
Voor een beginner die al weet dat hij deze hobby echt wil doorzetten ligt het voor de hand om een computerzender te kopen. Maar als je voor een minimaal budget wil kijken hoe deze hobby je bevalt, tja dan is een RTF set de goedkoopste keuze. Met het risico dat je misschien naderhand alsnog een andere zender wil.
(Voor het kiezen van een zender: [117858] een-zender-kiezen )
Niet alle ARF of RTF modellen zijn overigens van schuim. Sommige worden in houtbouw gemaakt, of in een combinatie van hout en kunststof. Ook hierin is een grote keuze; net als voor eigen houtbouw geldt hiervoor dat ze, in geval van een crash, enige kennis en handigheid vragen om weer vliegvaardig te worden.
Prijzen
In dit verhaal staan met opzet geen prijzen. Natuurlijk veranderen die nogal eens. Maar bovendien maakt het erg veel uit waar je je spullen haalt.
In grote lijnen zijn er drie opties: de (plaatselijke) hobbywinkel; internet; en... China.
De hobbywinkel heeft, over het algemeen, de kleinste keuze, en de hoogste prijzen. Sorry hobbywinkeliers... Aan de andere kant kan een winkelier je helpen als je er niet uitkomt met bouw of inrichting van je model, of als je niet precies weet wat je nodig hebt; dat is een niet te onderschatten voordeel (en helemaal als je niet bij een club vliegt). Natuurlijk is de hobbywinkel ook onmisbaar voor dat ene onderdeeltje of dat stukje balsa dat je net even nodig hebt (maar daar kan de hobbywinkel natuulijk niet van bestaan...)
Op internet is de keuze in principe onbeperkt... en de prijzen soms leuk. Daar staat tegenover dat je niet altijd weet wat je koopt. Het is dus zaak om enig idee te hebben welke internetwinkels een goede reputatie hebben. Voor een beginner is kopen op internet eigenlijk niet aan te raden (niet dat er geen betrouwbare webshops zijn... maar je hebt nog geen idee welke dat zijn...)
China, met name Hong Kong, is een hoofdstuk apart. Er zijn modelvliegers die hun neus ophalen voor alles wat uit China komt. En soms is het inderdaad zo dat het Chinese spul van mindere kwaliteit is dan wat uit het westen komt. (Hoewel veel van wat je met westerse namen erop voor veel geld bij de hobbywinkel koopt, ook in China is gemaakt... zij het dan misschien met een zorgvuldiger eindcontrole dan wat de Chinezen zelf verkopen...)
Maar... de prijzen zijn daar dan ook naar. Zelfs in aanmerking genomen relatief hoge verzendkosten, en inklaringskosten (hier krijg je lang niet altijd mee te maken, maar je kan er maar beter op rekenen van wel) ben je flink wat goedkoper uit dan willekeurig waar in het westen. Nadeel: de eindcontrole noemde ik al. En als je inderdaad de pech hebt dat er iets niet deugt van je bestelling, dan kan dat best onder garantie worden vervangen.... alleen betekent het natuurlijk wél dat je zelf de vrachtkosten van het terugzenden betaalt.
Clubs
Drie elkaar aanvullende en overlappende overzichten met gegevens van clubs in NL & B:
Modelvliegen op Airtoi - RC model Airplanes in Amsterdam -> clubs (NL & B)
KNVvL Modelvliegsport -> algemeen -> clubs (NL
www.flytovml.com -> clubs (B)
Zweefvliegen
Een heel kompleet verhaal voor wie specifiek met zweefvliegtuigen wil gaan vliegen:
http://www.modelbouwforum.nl/forums/zweefvliegen/150121-beginnen-met-zweefvliegen%3B-een-leidraad.html
Nou zijn er een heleboel forumleden best bereid om daar een antwoord op te geven... ik ook, en ik wil hier proberen om dat een beetje overzichtelijk te doen.
Aan de ervaren lezers vraag ik om te kijken of ik iets vergeten ben... en omdat ik met name zelf niks doe met brandstofmotoren, of wat daarover staat allemaal wel correct is.
Het geheel is bedoeld als sticky; of het de toets der kritiek kan doorstaan moeten de mods maar uitmaken...
Om te beginnen, wat wordt de aandrijving?
Ongemotoriseerd, electrisch of brandstof
Ongemotoriseerd (een zwever dus)
Het oer-modelvliegen... een ongemotoriseerde zwever start je met een lier of met een elastiek, of je gooit hem met de hand op vanaf een duin of een andere hobbel. Met behulp van hellingstijgwind of thermiek kan je zo’n toestel soms heel lang in de lucht houden. Voor een beginner (waarbij de vluchtduur per start nog niet erg lang zal zijn) is het wel een beetje gedoe. Ook als je al weet dat je eigenlijk pure zwevers wil gaan vliegen is er iets voor te zeggen om eerst vliegen te leren met een zwever met electromotor; dan kan je op je gemak vluchten maken tot een half uur of zo, ook als er helemaal geen thermiek is. Zo leer je het vlugger dan met telkens een paar minuten.
Electromotor
Electrische aandrijving heeft de laatste jaren letterlijk een heel hoge vlucht genomen. Door de ontwikkelijng van lithium-polymeeer accu’s, die veel energie kunnen opslaan maar toch relatief klein en licht zijn, en van borstelloze electromotoren (dat betekent: zonder koolborstels) die heel efficiënt electriciteit in beweging kunnen omzetten is electriciteit een volwaardige aandrijving geworden voor modelvliegtuigen. Electro is al lang niet meer voorbehouden aan kleinere modellen; niet alleen grote zwevers tot drie à vier meter gaan de lucht in met een electromotor, maar ook grote sport- en kunstvluchtmodellen. Ook zijn er EDF modellen (Electric Ducted Fan, waarin een kleine electrische turbine een straalmotor imiteert); deze zijn voor een beginner nog een flinke stap te ver, maar ik noem ze hier omdat ze horen bij het scala van electrische aandrijving.
Een moderne accu kan zodanig snel geladen worden dat deze binnen een kwartier weer geladen is (maar er zijn er ook die er een uur over doen).
Als je bereid bent tussen de vluchten zo lang te wachten (terwijl je accu staat te laden aan de netstroom in het clubhuis of aan je auto accu) kan je met één accu toe. Als je achter elkaar door wilt kunnen vliegen is het handig om twee accu's aan te schaffen.
Brandstofmotor.
Over het algemeen is er een aparte categorie nieuwkomers voor wie het van te voren al vast staat dat ze op brandstof willen vliegen. Als je daar een beetje handigheid in hebt is er niks tegen brandstof voor een beginner; zeker als je op een club gaat, waar doorgaans mensen te vinden zijn om je te helpen met afstellen van de motor. (Opgepast: er zijn ook clubs waar niet met brandstofmotoren gevlogen mag worden, ivm geluidsoverlast.)
Onder brandstofmotoren vallen natuurlijk ook de met turbines (straalmotoren), maar dat is een categorie waar je als beginner nog even niet aan toe bent...
Toebehoren:
De aanschaf van een brandstofmotor is een flinke investering, maar zo’n ding kan vele jaren meegaan, waarbij je weinig méér kosten hebt dan de brandstof die je verstookt.
Bij een brandstofmotor komt in de praktijk wel wat meer gedoe kijken dan bij electro. Afhankelijk van het gekozen systeem heb je een startkist nodig met daarin wat gereedschap, een accu voor gloeispanning en eventueel een startmotor, en en electrisch of handbediend brandstofpompje. Natuurlijk moet je je realiseren dat een brandstoftoestel meestal behoorlijk vet wordt, en je het dus na het vliegen altijd moet schoonmaken, dat hoort er bij. (Dit geldt met name voor tweetakt motoren.)
In vergelijking met electro: borstelloze motoren (vooral de lichte) zijn niet erg duur meer, en ook de bijbehorende ESC (Electronic Speed Controller of regelaar) kost geen kapitaal. LiPo accu’s gaan best lang mee maar hebben, zelfs bij zorgvuldig gebruik, niet het eeuwige leven. Een LiPo voor een klein model heb je soms al onder een tientje en gaat dan een paar jaar mee, maar wil je een groot model electrisch vliegen dan kan de prijs van een accu oplopen tot honderd euro.
Als je begint met vliegen is een acculader al gauw een noodzakelijke aanschaf. Als je op brandstof vliegt kan je met een vrij simpele lader toe (je hoeft alleen af en toe een ontvanger accu en je zender accu te laden). Ga je electro vliegen, en met LiPo accu’s, dan moet je een lader hebben die daarvoor geschikt is. Voor LiPo accu’s is het namelijk belangrijk dat de cellen allemaal dezelfde lading hebben, en een geschikte (balancer) lader zorgt daarvoor.
Zelf bouwen, schuim, ARF of RTF
Houtbouw
Het is een heel bizondere ervaring om te beginnen met een bos houtjes, en na uren knutselen een kompleet vliegtuig in je handen te hebben waar je dan nog mee kan gaan vliegen ook. Bouwen is een heel leuke tegenhanger van modelvliegen (want het is tenslotte ook wel eens geen weer om te vliegen).
Door de komst van grotendeels geprefabriceerde modellen voor heel schappelijke prijzen is het zelf bouwen wel behoorlijk teruggedrongen; vaak bespaar je nauwelijks nog geld door zelf te bouwen in vergelijking met een ARF model. Maar het geeft je wel een enorme voldoening, plus dat de keuze die je hebt heel groot is.
Houtbouw kan op basis van een bouwdoos, en dat is voor een beginner wel aan te raden. Heb je al wat bouw ervaring, dan kan je ook bouwen op basis van een bouwtekening. Dat betekent een besparing van de kosten, maar natuurlijk ook een boel meer wat je zelf moet maken en uitzoeken.
Om te leren vliegen met een zelfgemaakt houtbouw model, is weer een andere zaak. Zelfs als je bij een club leert vliegen, zal een harde landing of lichte crash nooit helemaal te vermijden zijn (trouwens, ook een ervaren vlieger kan het gebeuren). Een model dat grotendeels van (balsa)hout is gemaakt heeft de neiging dan op slag te veranderen in een heleboel splinters. Voor een beginner die het model net zelf in mekaar heeft gezet is dat niet fijn.
ARF of RTF
Geprefabriceerde modellen zijn vaak gemaakt van een taai soort schuimplastic (iedere fabrikant heeft zijn eigen schuimsoort, maar ze ontlopen elkaar weinig). Een zware crash met een schuimmodel betekent vaak niet meer dan de loszittende stukken weer tegen elkaar aanplakken met epoxy- of secondenlijm en er kan weer gevlogen worden. Voor het leren vliegen is dat ideaal (en de keuze uit schuimmodellen is zó gevariëerd dat er ook voor ervaren vliegers van alles bij zit).
De afkortingen ARF en RTF betekenen respectievelijk Almost Ready to Fly, en Ready To Fly. Met ARF koop je in de praktijk een kaal model, zonder motor of besturing (maar er zijn ook varianten waarbij de motor, of meer dan dat, al wordt bijgeleverd). RTF betekent letterlijk dat je er zó mee kan gaan vliegen; doorgaans is in zo’n geval het model niet alleen kompleet met aandrijving, maar er zit dan ook een zender en ontvanger bij. (Opgepast: niet altijd zit er dan ook een accu bij, en vaak geen acculader!!)
RTF is aantrekkelijk voor een totale beginner die van nul af start, maar heeft ook een nadeel. De zenders in zo’n RTF set zijn doorgaans niet de allerfraaiste. Ze zullen goed werken, maar tegen de tijd dat je eens een tweede model erbij wil kopen blijkt dat je die niet zonder meer ook met deze zender kan besturen. Of, je kan het er wel mee besturen maar je moet, als je wisselt van model, eerst allerlei schakelaartjes op je zender verzetten.
Zogenaamde computerzenders hebben een geheugen waarin een aantal modellen kan worden vastgelegd, met hun specifieke eigenaardigheden. Als je met zo’n zender een ander model wil vliegen, dan hoef je alleen de naam van dat model in het geheugen aan te wijzen en de zender is er klaar voor, ook als dat een helicopter is of een viermotorige bommenwerper.... verder hebben computerzenders een keuze aan opties om je model helemaal naar je hand te zetten.
Voor een beginner die al weet dat hij deze hobby echt wil doorzetten ligt het voor de hand om een computerzender te kopen. Maar als je voor een minimaal budget wil kijken hoe deze hobby je bevalt, tja dan is een RTF set de goedkoopste keuze. Met het risico dat je misschien naderhand alsnog een andere zender wil.
(Voor het kiezen van een zender: [117858] een-zender-kiezen )
Niet alle ARF of RTF modellen zijn overigens van schuim. Sommige worden in houtbouw gemaakt, of in een combinatie van hout en kunststof. Ook hierin is een grote keuze; net als voor eigen houtbouw geldt hiervoor dat ze, in geval van een crash, enige kennis en handigheid vragen om weer vliegvaardig te worden.
Prijzen
In dit verhaal staan met opzet geen prijzen. Natuurlijk veranderen die nogal eens. Maar bovendien maakt het erg veel uit waar je je spullen haalt.
In grote lijnen zijn er drie opties: de (plaatselijke) hobbywinkel; internet; en... China.
De hobbywinkel heeft, over het algemeen, de kleinste keuze, en de hoogste prijzen. Sorry hobbywinkeliers... Aan de andere kant kan een winkelier je helpen als je er niet uitkomt met bouw of inrichting van je model, of als je niet precies weet wat je nodig hebt; dat is een niet te onderschatten voordeel (en helemaal als je niet bij een club vliegt). Natuurlijk is de hobbywinkel ook onmisbaar voor dat ene onderdeeltje of dat stukje balsa dat je net even nodig hebt (maar daar kan de hobbywinkel natuulijk niet van bestaan...)
Op internet is de keuze in principe onbeperkt... en de prijzen soms leuk. Daar staat tegenover dat je niet altijd weet wat je koopt. Het is dus zaak om enig idee te hebben welke internetwinkels een goede reputatie hebben. Voor een beginner is kopen op internet eigenlijk niet aan te raden (niet dat er geen betrouwbare webshops zijn... maar je hebt nog geen idee welke dat zijn...)
China, met name Hong Kong, is een hoofdstuk apart. Er zijn modelvliegers die hun neus ophalen voor alles wat uit China komt. En soms is het inderdaad zo dat het Chinese spul van mindere kwaliteit is dan wat uit het westen komt. (Hoewel veel van wat je met westerse namen erop voor veel geld bij de hobbywinkel koopt, ook in China is gemaakt... zij het dan misschien met een zorgvuldiger eindcontrole dan wat de Chinezen zelf verkopen...)
Maar... de prijzen zijn daar dan ook naar. Zelfs in aanmerking genomen relatief hoge verzendkosten, en inklaringskosten (hier krijg je lang niet altijd mee te maken, maar je kan er maar beter op rekenen van wel) ben je flink wat goedkoper uit dan willekeurig waar in het westen. Nadeel: de eindcontrole noemde ik al. En als je inderdaad de pech hebt dat er iets niet deugt van je bestelling, dan kan dat best onder garantie worden vervangen.... alleen betekent het natuurlijk wél dat je zelf de vrachtkosten van het terugzenden betaalt.
Clubs
Drie elkaar aanvullende en overlappende overzichten met gegevens van clubs in NL & B:
Modelvliegen op Airtoi - RC model Airplanes in Amsterdam -> clubs (NL & B)
KNVvL Modelvliegsport -> algemeen -> clubs (NL
www.flytovml.com -> clubs (B)
Zweefvliegen
Een heel kompleet verhaal voor wie specifiek met zweefvliegtuigen wil gaan vliegen:
http://www.modelbouwforum.nl/forums/zweefvliegen/150121-beginnen-met-zweefvliegen%3B-een-leidraad.html
Laatst bewerkt door een moderator:
Misschien kun je die link opnemen in jouw tekst, bij "ongemotoriseerd"?