hoe voorkom je 'adverse jaw'? (tegengestelt gieren?)

  • Topicstarter Topicstarter JiB
  • Startdatum Startdatum
J

JiB

Guest
Hoi forum,

Gisteren voor het eerst met mijn GWS Beaver met zelfbouw vleugel en zelfbouw rolroeren gevlogen. Het vloog, maar er gebeurde met die rolroeren iets anders dan ik verwachtte: hij ging de bocht om de verkeerde kant uit. Pas als ik er roer bij gaf dan ging het goed. Het ziet er in ieder geval raar uit als je vliegtuigje naar links overhangt maar de romp naar de andere kant uitzwaait.

Ondertussen begrijp ik wel wat hiervan de oorzaak is: de vleugel die omhoog gaat heeft meer weerstand dan de vleugel die naar beneden gaat, en dat koppel trekt je vliegtuigje de verkeerde kant uit.

De mogelijke oplossingen die ik hiervoor weet zijn deze: de rolroeren voorzien van een spoilertje dat uitsteekt als het rolroer omhoog gaat en daarmee het moment van de andere vleugel compenseert.
Een tweede optie die ik mij nu realiseer is dat het misschien niet zo'n goed idee was om de roelroeren als een rechte strip achteraan de vleugel te snijden. hierdoor loopt het rolroel totaan de vleugeltip, en dat doet natuurlijk allemaal vreemde dingen met de tip wervel. De tipwervel is een van de grootste weerstanden in een vliegtuig, dus een kleine verstoring er van zou al dit gedrag kunnen veroorzaken, maar helemaal zeker ben ik daar niet van.

Nog even voor de duidelijkheid: mijn zelfbouwvleugel heeft dezelfde contouren als het orgineel, dus met afgeronde tips. De vleugel bestaan uit een plaat polypron, ingeteept aan de bovenkant, over de voorste helft ingekerft met een vork en dan er een 'het ziet er wel goed uit'-profiel in gebogen. Een verdubbeling ter hoogte van de romp aan de onderkant houd er aan die kant het profiel in en zorgt er tevens voor dat de vleugel niet kan verschuiven in de romp.
De rolroeren heb ik op 3 cm van de achterlijst uitgesneden en beginnen 3 cm vanaf de romp tot door in de vleugeltips. Het scharnier is gewoon de tape die ik al op de vleugel had geplakt. De besturing is door middel van een 'micro aileron set' van rctechnics.

Een om de vraag anders te stellen: hoe moet ik mijn rolroertjes veranderen zodat de draai de goede kant uit gaat?
 
geen of weinig uitslag naar beneden is de oplossing. Dit is het nadeel van veel v-stelling in combinatie met rolroeren, en natuurlijk die combo met het gebruikte profiel.
 
Ik zou met het simpelste beginnen, rolroerdifferentiatie proberen. Het rolroer dat naar boven gaat dus meer uitslag geven dan het rolroer dat naar beneden gaat. Simpel in te stellen op de zender, indien geen computerzender dan mechanisch in te stellen door hoeken van hevels aan te passen.
 
Kan je dat met die hoeken en hevels iets meer uitleggen? de links zitten nu tegenover elkaar op een servo. Zou dat dan op 90 graden moeten zijn? Of bedoel je de hoek van het stangetje dat uit de vleugel komt?
 
normal_naamloos%7E0.JPG

Ik hoop dat je hier aan uit kan, als je rolroeren met 1 servo bediend worden op een hoogdekker (laagdekker is anders) zou je het zo kunnen doen;
De rode stuurstangen staan tegenover mekaar met de servoas net ertussenin, deze setup geeft je evenveel uitslag links en rechts.
Als je de blauwe stuurstangen zou gebruiken, deze staan hogerop aan de andere kant van de aansturing tov de servoas, als je nu rolroer rechts zou sturen gaat je servo linksom draaien (zoals het nu getekend is ligt de vleugel op z'n kop) gaat de rechterstang een grotere afstand afleggen tov de linker, deze afstand is aangeduid in het groen.
je kan ook nog de stangen die op je roer zitten een beetje naar de voorkant van je vleugel plooien, dit geeft eigenlijk net hetzelfde effect.
Maar pas op, alles is natuurlijk afhankelijk van hoe je aansturing echt is gemaakt, hoe je servo is ingebouwd, of je een laag-of hoogdekker hebt enz.. Maar als je dit principe snapt kan je het op verchillende manieren toepassen.

Groeten, Bart.
 
Dankjewel Bart, dat is duidelijk.
Eigenwijs als ik ben had ik eerst geexperimenteerd met een stripje tape dat de spleet afdekt in de normale stand en uitsteekt naar onderen als het roer omhoog staat. Om kort te zijn: dat werkt niet.
Dus nu maar een van de connectortjes op het andere armpje van het kruis gemonteerd (uiteindelijk nog minder werk dan moeilijk met tape zitten pielen). Het probleem dat ik daar mee had is dat de gaatjes op het haakse armpje niet op dezelfde afstand van elkaar zitten. Dat heb ik maar geprobeert te compenseren door het langer armpje ook iets verder op de torsiestang te monteren.
Nu nog wachten totdat het (vanavond?) iets minder waait om het uit te proberen.
 
JiB zei:
Hoi forum,

Gisteren voor het eerst met mijn GWS Beaver met zelfbouw vleugel en zelfbouw rolroeren gevlogen. Het vloog, maar er gebeurde met die rolroeren iets anders dan ik verwachtte: hij ging de bocht om de verkeerde kant uit. Pas als ik er roer bij gaf dan ging het goed. Het ziet er in ieder geval raar uit als je vliegtuigje naar links overhangt maar de romp naar de andere kant uitzwaait.

Ondertussen begrijp ik wel wat hiervan de oorzaak is: de vleugel die omhoog gaat heeft meer weerstand dan de vleugel die naar beneden gaat, en dat koppel trekt je vliegtuigje de verkeerde kant uit.

De mogelijke oplossingen die ik hiervoor weet zijn deze: de rolroeren voorzien van een spoilertje dat uitsteekt als het rolroer omhoog gaat en daarmee het moment van de andere vleugel compenseert.
Een tweede optie die ik mij nu realiseer is dat het misschien niet zo'n goed idee was om de roelroeren als een rechte strip achteraan de vleugel te snijden. hierdoor loopt het rolroel totaan de vleugeltip, en dat doet natuurlijk allemaal vreemde dingen met de tip wervel. De tipwervel is een van de grootste weerstanden in een vliegtuig, dus een kleine verstoring er van zou al dit gedrag kunnen veroorzaken, maar helemaal zeker ben ik daar niet van.
Klik om te vergroten...
Dit is GEEN fout van je vliegtuig maar iets wat normaal is bij het vliegen. Het probleem is dat wij modelvliegers er met onze relatief kleine modellen en naar verhouding overdreven hoeveelheid vermogen niets van merken. Hoe groter de modellen worden des te meer je dit effect zal opmerken en de ENIGE juiste manier om tegengesteld gieren tegen te gaan is MET HET RICHTINGROER MEESTUREN. Dat deed je dus al.
Natuurlijk kan je de rolroeren differentieel aansturen. Hierdoor zal dit effect minder worden maar je kan het nooit helemaal voorkomen. Je zult dus met het richtingroer mee moeten sturen.

Het gebruik van het richtingroer was één van de eerste dingen dat ik leerde toen ik voor mijn A1 (echte) vliegbrevet ging lesvliegen. Ik vloog toen al zo'n 14 jaar met modellen en dacht dat ik wel voldoende van vliegen wist om dat brevet even snel te halen. De instructeur heeft er in het begin best de nodige moeite mee gehad om mij enkele fouten af te leren. Fouten die ik bij het modelvliegen had geleerd.

Fout één, in de lucht gebruik je het richting roer eigenlijk niet. Alleen voor stuntjes is het richting roer nodig. Ook op de grond tijdens het taxiën en tijdens de start en landing gebruik je het richtingroer om het vliegtuig recht voor de baan te houden.

Fout twee, als je omhoog wilt geef je up en als je naar beneden wilt geef je down.

Fout drie, voor de landing zet je de motor stationair en zo daal je naar de baan. Als je het goed uitmikt kom je netjes op de baan anders moet je gas bij geven om de baan te halen of om door te gaan als je nog te snel vliegt.

Dit waren wel de belangrijkste fouten die "eruit" moesten.
Dus op het moment dan je met de rolroeren het toestel schuin wilt leggen om een bocht in te zetten moet je ook een beetje met het richtingroer meesturen om het gieren tegen te gaan. Hetzelfde geldt bij het weer rechtleggen na de bocht.
Hoeveel moet je mee sturen? Net voldoende om het gieren tegen te gaan. Je kan dat doen door bijvoorbeeld je richtingroer met een mixer aan je rolroer knuppel te koppelen. Door te experimenteren kan je bepalen hoeveel je mee moet mixen.
 
Dat klopt Ernst, het tegengesteld gieren is inherent aan het verschil in lift tussen de twee vleugels. Maar dat wil niet zeggen dat je het met iedere setup in dezelfde mate ervaart. Ik was dan ook op zoek naar een constructie waarbij dat tegengesteld gieren tegengegaan wordt.
Een dun stripje tape onder het rolroer werkt iig niet, de pushrods haaks tov elkaar op de servo monteren werkt al veel beter. Nog altijd kan je een klein tikje de verkeerde kant uit zien, maar de grote zwaai die hij eerst maakte is wel weg.

Nu heb ik nog maar een vier kanaals setup, maar een vijfde servo erbij monteren en de rolroeren gebruiken als flaperons zal dan wel behoorlijk lastig worden. Met veel flaps krijg je dan ineens ook heel veel gieren te compenseren.

Maar ik begrijp dat ik nog maar even moet wachten met de zwakke aandrijving vervangen; je leert met weinig vermogen beter vliegen?
 
JiB zei:
Dat klopt Ernst, het tegengesteld gieren is inherent aan het verschil in lift tussen de twee vleugels. Maar dat wil niet zeggen dat je het met iedere setup in dezelfde mate ervaart. Ik was dan ook op zoek naar een constructie waarbij dat tegengesteld gieren tegengegaan wordt.
Een dun stripje tape onder het rolroer werkt iig niet, de pushrods haaks tov elkaar op de servo monteren werkt al veel beter. Nog altijd kan je een klein tikje de verkeerde kant uit zien, maar de grote zwaai die hij eerst maakte is wel weg.

Nu heb ik nog maar een vier kanaals setup, maar een vijfde servo erbij monteren en de rolroeren gebruiken als flaperons zal dan wel behoorlijk lastig worden. Met veel flaps krijg je dan ineens ook heel veel gieren te compenseren.

Maar ik begrijp dat ik nog maar even moet wachten met de zwakke aandrijving vervangen; je leert met weinig vermogen beter vliegen?
Klik om te vergroten...
Zoals ik in m'n eerste reactie al schreef is rolroerdifferentiëring een goed bruikbare tegen maatregel maar je zult het effect daar NOOIT helemaal mee weg krijgen. Er ontstaat een verschil in lift DUS ook een verschil in weerstand, dat is onveranderbaar met elkaar verbonden.

Ik heb begrepen dat je rolroeren over de hele lengte van je vleugel hebt. Ik raad je sterk af om die ook als flaps te gaan gebruiken. Het werkt bij lange na niet zo goed als je denkt (hoopt?) en het maakt je model erg instabiel.
Het werkt niet zo goed omdat de rolroeren niet breed genoeg zijn om als goede, effective flaps te werken. Het model wordt instabiel omdat de "flaps" de luchtstroom aan de achterkant van de vleugel (heel) erg turbulent maakt. Als rolroeren zijn ze dan vrijwel niet bruikbaar meer, het gieren zal heel sterk kunnen worden.
Hoe ik dit allemaal weet? Ik heb het bij enkele van mijn modellen ook geprobeerd en ik kwam tot de volgende conclusie:
Het is veel veiliger en het werkt veel beter als je de flaps en rolroeren van elkaar scheidt. De flaps kan je dan breder maken en dicht bij de romp plaatsen. De rolroeren zitten aan de buitenkanten van de vleugel. Ze zijn daar werkzamer en worden niet door de flaps verstoord. Vooral bij lagere snelheden stuurt dat veel fijner en preciezer.

Met weinig vermogen leer je niet persé beter vliegen maar je leert je model wel beter kennen en zeker de aerodynamische eigenschappen van je model. Je leert ook dat je voorzichtig moet zijn want je vliegt maar "net". Als je iets te veel van je model vergt valt het al uit de lucht :roll:. Heb je "lekker vermogen" op je model staan dan sleur je het overal doorheen. Er zijn al heel veel modellen die prima aan hun prop kunnen hangen. In de "echte" luchtvaart zijn maar heel weinig vliegtuigen in staat om dit kunstje na te doen. De vermogen/gewichts verhouding is veel ongunstiger dan bij onze modellen.
 
Ernst, is adverse yaw een vies woord voor "haak effect"?

Ik heb 1 uur vliegles gehad (demo) en daar had men het voort durend over haakeffect.

Even een vraagje over knuppel layout op de zender: Ik heb in 1977 met een Simprop alpha gevlogen. rechts hoog/laag en aileron. Links gas en richtingsroer. Toen leerde mij dat een bocht met aileron werd ingezet en met hoogteroer werd gecontroleerd. (jouw fout?) Is dat tegenwoordig nog gebruikelijk?Ik ben een herintreder en ik herken de huidige knuppel layout niet .
 
@Packard;

De knuppel layout die je beschrijft is mode 2, 95% van onze club vliegt daarmee en aspirant-piloten worden bij ons dus allemaal zo opgeleid. Onder het wakende oog van de instructeur moet je je dus als beginner maar concentreren op de rechterstick, alleen hoogte- en rolroer dus. Meesturen met richting wordt niet dadelijk aangeleerd, is normaal niet nodig voor een goede ARF-trainer (wie van de beginners bouwt er tegenwoordig nog :wink: ) Ik denk als je als startend modelpiloot direkt geconfronteerd wordt met termen als negatief giereffect en dergelijke dat je hem alleen maar van z'n concentratie berooft. En dan nog, stel je voor dat hij vraagt waarom dat nou juist gebeurt, dan kan je meteen teruglopen naar het clubhuis en hem een namiddagje theorie geven over de wet van Bernouilli en toestanden, hoe het komt dat een vleugel als hij dubbel zo snel gaat vliegen, de lift en de weerstand kwadratisch oplopen, dat je giereffect betrekking heeft tot tot de vorm van je vleugel, V-stelling, pijlstelling, aspect ratio... Ik zie hem al naar huis rijden en z'n boeltje op ebay zetten! :lol:
 
packard zei:
Ernst, is adverse yaw een vies woord voor "haak effect"?

Ik heb 1 uur vliegles gehad (demo) en daar had men het voort durend over haakeffect.
Klik om te vergroten...
Nee dat is het niet (sorry Ron).
Het haak effect is één van de oorzaken van adverse yaw (wat tegengesteld gieren betekend).
Stel je laat het vliegtuig met de rolroeren naar rechts rollen. Het rolroer dat naar beneden gaat (in de linker vleugel) "haakt" als het ware achter de lucht. Hierdoor zal de neus van het vliegtuig naar links willen gaan.
Samen met het groter worden van de weerstand van de linker vleugel zal de neus van het vliegtuig dus naar links willen gaan als je naar rechts gaat rollen.
Door de rolroeren differentieel aan te sturen zal je het haakeffect sterk kunnen verkleinen. Het tegengesteld gieren zal dan dus minder worden. Het groter worden van de weerstand van de linker vleugel zal daar niet minder door worden. Het tegengesteld gieren dat hierdoor ontstaat voorkom je er dus niet mee.
 
Ernst bedankt, een hele opluchting ! Soms weet je niet meer waar je het zoeken moet.
Klopt het dat mijn stick configuratie mode 2 is ?
 
packard zei:
Ernst bedankt, een hele opluchting ! Soms weet je niet meer waar je het zoeken moet.
Klopt het dat mijn stick configuratie mode 2 is ?
Klik om te vergroten...
Ja. Waar wil je weer leren vliegen? Daarvan hangt namelijk af of je het zo kunt houden of dat je naar een andere mode (bij voorbeeld 1) moet overstappen.
 
Rufter , ik zou ze toch een beetje aan de theorie zetten , anders komen ze naderhand met al die vragen , na een harde leerschool met een lege geld buidel en een half vliegtuig dat niet werkt naar behoren .
Tegenwoordig denk ik vaak van eigenschuld dikke bult als ze helemaal niets aan theorie doen , er is toch minimaal een bibliotheek bij de meeste club,s .
Hier op het forum kunnen we ook niet alle vragen beantwoorden zonder een beetje achtergrond .
Als ze hier geen zin in hebben , moet je desnoods gewoon platjes laten kijken , laten vlechten en plakken , net als op de kleuter school .
 
Voor gewoon vliegen heb je die theorie echt niet nodig hoor.. en om nou beginners gelijk naar platjes te laten kijken.. :P
 
Bruno van Hoek zei:
packard zei:
Ernst bedankt, een hele opluchting ! Soms weet je niet meer waar je het zoeken moet.
Klopt het dat mijn stick configuratie mode 2 is ?
Klik om te vergroten...
Ja. Waar wil je weer leren vliegen? Daarvan hangt namelijk af of je het zo kunt houden of dat je naar een andere mode (bij voorbeeld 1) moet overstappen.
Klik om te vergroten...

Bruno, maak je geen zorgen! Regeren is vooruitzien. Ik schrok een beetje van een discussie bij MVA op het veld. Maar nu begrijp ik het weer.

LB kent maar 1 mode : de goede !
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top