Ass. Bouw Zeven Provinciën 1:10 Bataviawerf

Ik ben momenteel bezig met een ton van 8 cm hoog met volgende gegevens:
- 28 duigen - uit hout van 5 mm breed - 2 mm dik
dit geeft een omtrek van 140 mm ofwel 44,56 mm doorsnede in het midden.

Bij een duigdikte van 2 mm wordt dan de inwendige diameter 40,56 mm.

- aan de boven en onderzijde wil ik terug naar een duigbreedte van 4 mm, ofwel een omtrek van 112 mm = doorsnede 35,65 mm.

Ik ben nog een beetje aan het zoeken naar de juiste ton vorm. Een wat bredere korte ton (mijn eerste poging - en zoals jouw ton eruit ziet), of een wat hogere smalle (mijn tweede poging - zie foto)
full


Ik ben nu met een wat hogere - iets bredere bezig.
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Ton drie

Onder deze dekmantel (zie ook de Vijfde engelse oorlog) ben ik bezig geweest ton nr 3 te maken - dit keer met houten hoepels:

full


Ik heb nu even genoeg van tonnen. Eerst maar eens horen wat de mensen op de werf precies willen.
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Ziet er interessant uit Ron. Ga ik nog bestuderen.

Zoals gezegd heb ik de ton uit elkaar gehaald om de duigen van sleuven te voorzien. Dat het ik met de zaagtafel gedaan. Bij het teru in elkaar zetten een paar foto's genomen om een idee te geven.
Eerst een duig op een stuk plakband gezet.

SAM_2186_zps9c8559c8.jpg


Vervolgens aan beide zijden ongeveer evenveel duigen toegevoegd.

SAM_2187_zps252be341.jpg


Einden tegen elkaar en dan kunnen de eerste hoepels er over.

SAM_2188_zps7c2ca648.jpg


Vervolgens heb ik een stuk touw aan een tafelpoot geknoopt, lus om de open kant van de ton geslagen en deze aangetrokken tot ik de volgende hoepel erop kon zetten. Aandrukken en dan de laatste erop.

SAM_2189_zps4eaa3165.jpg


Met een stukje papier heb ik een diameter bepaald die net in de sleuf valt. Vervolgens een bodem gemaakt. Buitenste hoepel eraf gehaald en het deksel in de sleuf gezet en met de hoepel alles weer klem gezet.

SAM_2195_zpse016c2f4.jpg


Het deksel moet ik nog maken. Deze zal lastiger te plaatsen zijn omdat ik er maar langs 1 kant bij kan. Maar daar moet wel uit te komen zijn.

Dit zijn de hulpstukken die ik heb gebruikt. Het plankje met de sleuf is niet direct nodig, maar het gaf wat extra stevigheid bij het aantrekken van het touw. De twee cirkels gebruik ik om de hoepels dezelfde diameter te geven. Ik moet nog even kijken waar ik wat beter materiaal dan aluminium voor de hoepels op de kop kan tikken.
 
Erik,

Zodra de mannen van de werf de maten weten van de tonnen ontvang ik graag het pdf-je met de duigen erop. Jouw manier van werken geeft een mooie ton waar men best tevreden mee kan zijn lijkt me, en ik neem deze graag over.

Mijn tonnen zijn leuke fröbeltjes geweest, goed voor decoratie, en om het maken een beetje onder de knie te krijgen (en om de Engelsen schrik aan te jagen) - maar ook niet meer dan dat.

Houten ringen of metalen ringen is nog een punt van discussie. Voor het maken is een metalen ring beter, maar een houten ring is meer authentiek denk ik.

Ik heb voor de ringen zink van 0,4 mm dik genomen - had ik nog een plaatje van liggen. Dit is alleen moeilijk te krijgen - daar moet ik ook nog verder naar zoeken.
 
Het wordt inderdaad even afwachten nu. Houten of metalen ringen zal nog een aandachtspunt zijn. Voor mijn gevoel heb je voor vaten die water of zo bevatten metaal nodig zodat je de duigen zo dicht mogelijk tegen elkaar kan drukken. Voor graan of wat ze er ook in deden kan ik me voorstellen dat houten hoepels voldoende waren.
Als dat soort dingen bekend zijn, dan zal ik voor een pdf zorgen.
Ik had dat stukje metaal nog liggen dat je bij de ontmoetingsdag bij had, maar dat was wat te dik. Ik heb op het werk de monsterkamer ook doorgespit, maar geen geluk. Misschien dat de werf wat geschikt materiaal heeft.
 
Wat ik eerder al schreef - je kunt ook messing strip in 0,4 x 4 nemen, maar dit moet je dan volledig vertinnen. Misschien kan ik aan een stukje messing in 0,5 mm dikte komen.

En over de watertonnen. Iedere ton lekte in het begin, maar door het water zet het hout uit en trekken de kieren dicht. Wanneer de houten ringen sterk genoeg waren konden ze ook voor watertonnen gebruikt worden denk ik.
 
Het deksel plaatsen viel niet tegen. Ik had er wat garen op geplakt om het te kunnen sturen. Toen het deksel in de sponning viel was het garen makkelijk te verwijderen. Hoepel er weer om en de boel nog wat bijgeschuurd. Eiken lak en een likje zwarte verf om van het aluminium af te zijn.

SAM_2198_zpsf574d688.jpg


De las van de hoepels is wat minder fraai, maar dat komt wel goed met het juiste metaal zoals Hans al heeft laten zien. Ik heb het met een paar spijkertjes tijdelijk opgelost.

SAM_2200_zps28873dd9.jpg
 
Dat is een mooie ton hoor. Ik geloof dat er zo'n 500 in zo'n schip zitten op verschillende maten. Ik zou zeggen, ga zo door. :p
 
Blijkbaar heet het afschuinen : 'kimmen'

"...Om zo weinig mogelijk raakvlak te hebben tussen duig en grond wordt er met de dissel een naar binnengerichte schuine kant aan de koppen van de duigen aangebracht: de kim. Na het kimmen worden de duigen langs beide zijden bovenaan vlakgeschaafd met een kopschaaf..."
http://www.kuiperij.be/cataloog.htm
 
Laatst bewerkt:
Viel nog mee om die kim te maken. Ik had de dremel onder een hoek in z'n kolom gezet zodat het schuurschijfje net boven het deksel hing. Toen was het een kwestie van de ton ronddraaien.
Ik kon de ton ook in de draaibank klemmen en laten draaien. dat maakt het mooi rond schuren wat makkelijker.
500 stuks maken is niet mijn ding. Dan leggen ze er maar een valse bodem in. Hehehe.
 
Klinkt als een zenuwslopende bezigheid...


PS:
Ik blijf zo m'n twijfels houden of de hoepels in de zeventiende eeuw van metaal waren.

https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/BK-NM-1010-302-A

Op internet wordt steeds dezelfde zin geciteerd (dus ook door wiki):

"...Tot het einde van de 19e eeuw werden er tenen hoepels gebruikt om de duigen bijeen te houden..."

http://hopoogstfeest.nl/docs/patrimonium_rijswerker.pdf

blz 3-4:

"...De wilgentenen worden in de sloot geplaatst om uitdroging te voorkomen en ervoor te zorgen dat ze opnieuw gaan uitlopen. De“tèèn” komen op deze manier ‘ruimer in hun jasje te zitten’ en laten zich hierdoor makkelijker “streupe” als zij“over de streup” (schilijzer) geslagen worden.
De geblèkte (geschilde) tenen werden daarna door de zon “geblìkt” (gebleekt). Het riphout werd met een dissel in tweeën, drieën of vieren gedeeld,”’t kleuve”. Dit was het werk van”’ne ripmaaker” (hoepelmaker). De hoepels werden gebundeld en waren gereed voor gebruik door de kuipers..."
 
Deze is 16de eeuw. Zouden bij de Vasa ook gevonden zijn

510px-MaryRose-wooden_tankard4.JPG


Maatafwijking van mijn ton komt waarschijnlijk hier door. Ik had de plankjes wel afgeschuind aan de kopse kant, maar nog geen rekening gehouden met het verlies door de afronding.
 
full


Ik heb voor mijn ton grote satéprikkers in de lengte doorgesneden, rondgebogen en om de ton geplakt.

Paar keer een vervelende splinter in mijn vinger...:(
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Halve satéstokjes zo strak buigen zonder te knikken lijkt me geen makkelijke klus.

Vandaag nog op de Batavia werf gelopen en geïnformeerd naar de vraag omtrent metaal vs houten hoepels. Er waren veel vrijwilligers vanwege de piratendag, maar niemand die me hierover verder kon helpen. Wel werd de naam Wout Hammer genoemd, die vanuit de smederij meer kennis van zaken zou moeten hebben over de ontwikkeling van hoepels door de eeuwen heen. Helaas heb ik hem niet getroffen :(.
 
Ik vraag me af of ze bij de vasa nog wat gevonden hebben. En je zou eens ik het boek van de opgravingen bij spitsbergen kunnen kijken. Daar hebben ze ook wat afval gevonden. Ik dacht ook wat smeedwerk, maar weet het niet zeker.
 
Ik kon het niet laten er eentje uit te werken. Hoogte was opgegeven. 74 cm. 17 duigen. Er waren ook nog een 8,5 en 9,3cm breedte opgegeven. Die heb ik getest voor de duigbreedte, maar met deze maten krijg ik minder bolling dan de foto doet vermoeden. Dus heb ik de diameters van de foto overgenomen en kom ik hierop uit.

ton-Model_zps854161fc.jpg


Die ga ik proberen na te maken.
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top