Project FK 43

Allemaal goed en wel, hoor, modelletjes bouwen uit bouwdoosjes of van tekening, maar vaak bouw je dan iets waar iemand anders ook al mee vliegt, of recent mee gevlogen heeft. Tweede punt, veruit de meeste bouwdozen of bouwtekeningen gaan over Amerikaanse of Britse onderwerpen. En het lijkt mij juist leuk om een Nederlands onderwerp te proberen. En dan moet je zelf ontwerpen. Nu klinkt dat erger dan het is; je kopieert gewoon zoveel mogelijk afmetingen en constructies van vergelijkbare modellen waar je ervaring mee hebt. En dan zijn er voor dit soort modellen een paar eenvoudige stelregels: stabilo in lijn met de lengteas van de romp; vleugel instelhoek 2 tot 3 graden, iets domping en rechts zijtrek op de propas; staartvlakken vergroten; zwaartepunt op een kwart tot een derde van de vleugelkoorde.

Nu zijn er geen Nederlandse onderwerpen in grote getale aanwezig. Tenminste geen vliegtuigen die redelijk makkelijk te bouwen en af te stellen zullen zijn. En het moest weer een rubbermotor model zijn, dus dat betekent een lange neus ofwel een toestel met een lijnmotor en geen stermotor.
Na wat om me heen kijken viel mijn oog op de Koolhoven F.K.43, een 4 persoons les- en taxivliegtuig.

Leuk ding, vind ik. De KLM heeft er zo'n 90 jaar geleden een stuk of tien gehad. En de KLM kleuren vind ik best aantrekkelijk, met een zilveren of houtkleurige vleugel, voorste deel van de romp zwart, achterste deel van de romp en de staart blauw. De motor was een De Havilland Gypsy Major, net als in de DH Puss Moth.
Probleem is echter de documentatie. De Duitsers hebben in Mei 1940 de Koolhoven fabriek op Waalhaven volledig plat gegooid, zodat vrijwel alle Koolhoven ontwerpen en documentatie verloren zijn gegaan. Gelukkig is er nog mensen die zich voor Koolhoven vliegtuigen interesseren, zodat er in de loop van de jaren toch nog wel informatie is verzameld. Een belangrijk stuk is een maatschets van de TU Delft.

Die is weliswaar sumier en maakt de indruk niet door de meest getalenteerde technisch tekenaar te zijn vervaardigd, maar is wel bruikbaar. Een ander interessante schets is een opengewerkte, die iets van het interieur laat zien.

Dan zijn er nog een redelijk aantal foto's bewaard gebleven, waarop behoorlijk wat details staan, zoals deze.

Kortom, ik dacht dat er wel genoeg informatie is om een genoeg nauwkeurige bouwtekening te maken, en een goede documentatiemap te kunnen maken voor de statische beoordeling op wedstrijden. Daarom heb ik bij de plaatselijke copyshop de maatschets 4x laten vergroten, wat resulteert in een vrij groot model voor in de zaal, met een spanwijdte van 66,5 cm. Dus dan hoef ik ook niet ZO erg op het gewicht te letten, en is de kans dat het model goed zal vliegen vrij groot.
Vervolgens heb ik een weekje genoeglijk tussen andere bouwklusjes door, een potloodtekening gemaakt van vleugel, romp en staart. En ik ben maar de bouw begonnen met de romp. Vrijwel alle latjes zijn trouwens over gebleven uit Comet bouwdoosjes, lekker goedkoop, en hebben dus inch maten, maar dat kan de pret niet drukken. De rompbovenkant waar de vleugel moet komen is trouwens vlak. Het vleugelprofiel is nogal dik, met een grote ronding vooraan, wat betekent dat de hartlijn van het profiel drie graden omhoog staat. Dat zal voldoende moeten zijn, maar om het zekere voor het onzekere te nemen ga ik de hoogteroeren los maken.

De tweede rompzijkant is traditioneel boven op de eerste gebouwd, met een laagje plasticfolie er tussen. De onderkant van de rompzijkanten zijn ook vlak, wat het samenbouwen van de romp vergemakkelijkt.

De zijkanten worden eerst aan de achterkant aan elkaar gelijmd, waarna ik naar voren ben ga werken. Let op de houtjes aan de buitenkant van de romp, om uitbuigen te voorkomen. Elk dwarslatje wordt eerst aan de onderkant op maat gemaakt, en dan wordt er eentje met precies de zelfde lengte voor aan de bovenkant gesneden.

 

Nu al mooi Henk, wat een leuke kist.

 

De romp wordt ter plaatse van de cabine bijna recht, eerst iets taps en op de plaats van de piloot rechthoekig. Voor de eerste curve is het niet nodig om de zijkanten in te snijden. Ondersteunen met blokjes hout is genoeg. De achterkant van de romp is opgetild zodat de vlakke onderkant nu op de bouwplank rust.

Maar dan doemt er een probleempje op: de neus loopt naar voren toe nogal taps. En dat betekent dat de werkelijke lengte groter is dan zo als het op het zijaanzicht lijkt.

Gelukkig scheelt het niet zo veel; dat kunnen we oplossen met een neusschotje. De rompzijkanten moeten bij de overgang naar de neus overigens wel worden ingesneden, want die bocht haal je anders nooit.

Hiermee is het 'karkas' van de romp gereed. De FK 43 had echter aan weerskanten twee verstevigingsbuizen langs de romp, die de romp wat lieten uitbollen. En aan de onderkant was de romp uitgediept en afgerond. Omdat dit op geen van de maatschetsen staat, heb ik goed op foto's moeten kijken waar al die buizen precies liepen. Aan de zijkanten is de uitbolling maar gering dus daar heb ik gekozen voor 1 x 1 mm hard balsa latjes. Aan de onderkant heb ik de ruimte, dus daar worden het 2,5 x 2,5 latjes, weer over uit een Comet bouwdoos. Ik kies voor 5 latjes, dat geeft een mooie lijn ter ondersteuning van de tissue bekleding. De schotjes aan de onderkant snij ik uit 1mm balsa met behulp van een ellipsmal. (Dit is een plastic tekenmal zoals je die ook voor cirkels hebt, maar deze geeft ellipsvormen van 2 tot 50 mm doorsnede). De vormen zijn niet helemaal ellipsen, maar komen in de buurt. En iets ruimer uitgesneden kan ik ze met een schuurklos op maat maken. Alleen de voorste krijgt uitsparingen voor de latjes, bij de rest komen de latjes er tegenaan te liggen. Dit is minder moeite en geeft minder risico op verkeerd geplaatste uitsparingen en dus golvende latjes. En de schotjes zijn niet zichtbaar onder de bekleding. Een win-win situatie! De buitenste latjes lopen voor zover ik kan zien niet zo ver naar achter als de middelste drie, daarom houd ik ze wat korter. Misschien is dat fout, maar het scheelt in ieder geval een ietsje gewicht bij de staart.... De latjes aan de zijkanten worden ook tegen de balsa motorankers gelijmd, zodat die meer stevigheid krijgen.

De volgende stap is het opbouwen van de neus. Ik maak eerst de schotjes tussen de cockpit en het voorste blok, weer met behulp van de ellipsmal. Ook hier weer uitsparingen voor 5 latjes. En ook hier moet ik weer raden hoever die de cabine in steken. Dan lijm ik blokken balsa van voldoende dikte met 4 kleine drupjes lijm per stuk op de neus, en schuur het geheel in de gewenste vorm. Gelukkig heb ik de laatste tijd voldoende Gypsy Major neuzen (of die er sprekend op lijken) geschuurd om de vorm goed te kennen. Het bovenste blok wordt losgesneden en met guts en Dremel uitgehold en weer vastgelijmd, deze keer goed. Het bovenste blok moet aan de zijkanten iets uitsteken want de 1 mm balsa uitbollende motorbeplating moet er nog tegenaan gelijmd worden. Het 3 mm neusschot krijgt nog een 1 mm triplex versteviging en die 4 mm totaal zijn voldoende om de romp weer de juiste lengte te geven. Het bovenste latje vlak achter het neusschot heeft zijn werk gedaan en wordt weggehaald; het zou anders de rubbermotor in de weg zitten.
Uit 6 mm hard balsa wordt een passend stukje gemaakt om in het gat in het neusschot te gaan, en daar tegenaan wordt een derde blok balsa gelijmd wat in vorm geschuurd wordt om het losneembare neusblok te vormen. Het neusblok moet ook iets breder blijven, ook voor de nog toe te voegen motorbeplating.

En daarmee is de basis van de romp af. Fijn zo'n rubbermotormodel! Eenvoudige neus, niks geen gedoe met uitneembare CO2 motortjes!

 

Mijn hemel dan ben je toch echt wel een balsa chirurg hoor.

 

.
Wat een geweldig project
Je gaat hard, het ziet er allemaal fraai uit.
Én een uniek model, erg gaaf!

Groeten, Ramses
.

 

De staartvlakken zijn als volgende aan de beurt. Ik heb ze allemaal vergroot. Ik denk dat aerodynamisch het kielvlak op origineel formaat had kunnen blijven, maar dan lijkt het kleiner dan het stabilo, en dat staat niet mooi. Ik had het even gehad met het buigen van natte strips 1 mm balsa om een mal, dus daarom heb ik aan de bovenkant van het kielvlak en het richtingsroer een stukje bamboe boven de soldeerbout gebogen, en bij het stabilo gewoon segmentjes balsa in vorm geschuurd. Bij het kielvlak was een lastig punt dat je op foto's goed kunt zien dat de ribben aan de voorkant nogal gebogen zijn, de hele constructie is beslist niet vlak. Daarom heb ik eerst een frame van 1 mm balsa gebouwd, daarna heb ik de onderste rib en de verticale hoofdligger aan weerskanten met 1 mm opgedikt, en vervolgens de 1 x 3 mm ribbetjes voorzien van een 1 mm spleet aan de voorkant en ze in het frame gelijmd. In een ronde vorm afgeschuurd was het zonneklaar dat je zo hele zwakke verbindingen kreeg, daarom heeft iedere verbinding nog een verstevigingsdriehoekje gekregen. In de achterlijst van het richtingsroer is nog de mogelijkheid om een trimvlak op schaal uit te snijden.

Daarna kwam de vleugel. Het origineel heeft een middendeel wat in alle opzichten parallel is. Voorbij de aanhechtpunten voor de stijlen van het landingsgestel wordt de vleugel taps en dunner. Omdat het een flinke lap van 66,5 cm. is, maak ik de vleugeleinden losneembaar. Ik heb eerst de ribben van het middendeel gemaakt tussen twee triplex mallen, op de traditionele manier. De voorlijst is een staande lat van 3 mm balsa, de voorste liggers zijn 3x3, de achterste 1,5 x 1,5. De achterlijst is 3 x 10 mm balsa. De FK 43 heeft een kenmerkende driehoekige ruit boven de passagierscabine, dus die ruimte moet in de vleugel uitgespaard worden. Verder vond ik het nodig om zacht 1 mm indekking te gebruiken, vanwege de bolling van het voorste deel van het profiel. De buitenste ribben zijn van zacht 3 mm balsa; dat is nodig om straks te voorkomen dat de tissue bekleding de ribben naar binnen trekt. Ik moet overigens nog wel wat wennen aan het feit dat ik hier een SCHAALMODEL ontwerp; zo had ik de plaatsen voor de vleugelliggers eerst zo getekend dat ik meende dat het een mooie krachtenverdeling zou zijn, maar toen keek ik weer eens op de opengewerkte schets van de romp en daar staan de plaatsen van de liggers duidelijk op aangegeven! Met daar tussenin de brandstoftank (maar die gaan we niet toevoegen.. er zijn grenzen).

Nu het middendeel eenmaal afgebouwd is, vind ik de constructie eigenlijk te zwaar. Twee ribben minder, smallere achterlijst, geen indekking zou nu mijn keuze zijn. Maar uiteindelijk valt het gewicht mee. (De voorlijst moet nog worden afgeschuurd; dit gebeurt als de beide buitenste vleugelhelften klaar zijn).

De linker vleugelhelft heeft de zelfde constructie. Alleen kon ik de ribben nu niet tussen twee mallen maken omdat het aantal ribben te klein is, en de tapsheid te groot. Ik heb het wel geprobeerd, maar de ribben kregen te sterk afgeschuinde kanten, en de vorm was niet nauwkeurig genoeg. Dus heb ik de ribben een voor een uitgesneden met behulp van de zelfde kromming van de Burmeister set waar ik ook de mallen van de middenribben had vorm gegeven.

Maar dat werd niet mooi, en niet nauwkeurig genoeg. bovendien viel de kromming van het voorste deel van de ribben mee, zodat hier in ieder geval geen indekking nodig was. Dus die moet over, met een andere constructie. Toch even gemeten, en ook hier viel het gewicht mee.

Hier moeten de voor- en achterlijst nog worden geschuurd, maar er moet ook nog een tip aan.
Nu we toch aan het wegen zijn, ook de romp en de staartvlakken maar even meegenomen.


Oh, ja, de romp is tussen de bedrijven door nog even voorzien van een landingsgestel van 0,8 mm staaldraad.

 

Ik heb twee nieuwe vleugelhelften gebouwd volgens een nieuwe constructiemethode. Ik heb de voorlijst en de beide liggers uit vol hout uitgesneden, op de juist maat qua hoogte, en de volle lengte plus nog een stukje voor de tips. De voorlijst is van hard 3mm balsa, de voorste liggers van 1,5 mm medium balsa en de achterste van 1 mm medium balsa. De achterlijst is van 3 x 6 zacht balsa. Tussen de liggers en lijsten heb ik stroken 1 mm gelijmd, behalve bij de tiprib, die is van stroken zacht 3 mm balsa. Op de foto is de vleugelhelft tijdens de bouw tegen het middendeel aangezet voor de nauwkeurigheid. En het rechterdeel van het middenstuk is met 3 mm opgehoogd vanwege de V-stelling.

Vervolgens is dit vleugeldeel in vorm geschuurd. Op deze manier kon ik het vleugelprofiel mooi vorm geven. Op de foto is de andere vleugelhelft ook al in elkaar gelijmd.

Daarna was ik natuurlijk erg benieuwd naar het gewicht.

Heel mooi, maar, pas op dit is geschuurd (maar zonder tip) en het eerste probeersel was ongeschuurd 4,5 gram! Dus die zou geschuurd en wel ook op dit gewicht uit kunnen komen. Conclusie: voor het gewicht hoef ik het niet te doen. Het gebrek aan indekking wordt blijkbaar gecompenseerd door de vol balsa liggers. De voorlijst is hier van harder balsa dan bij het eerste probeersel, dus ook wat zwaarder, maar dat zal zich terug verdienen met een onverhoopte kennismaking met een tafelpoot. Ik heb alleen het vleugelprofiel beter vorm kunnen geven. Maar alweer voor het gewicht zal ik het veugelmiddendeel niet hoeven te vervangen; en dat is qua profiel al nauwkeurig omdat de ribben tussen 2 mallen zijn gemaakt.

 

Het middendeel van de vleugel is dus recht en niet taps, de buitendelen zijn zowel taps, als dat het profiel naar de tip dunner worden. De bovenkant van de originele vleugel is volstrekt recht maar door de tapsheid loopt de onderkant omhoog. Voor vrij vliegende modellen wordt bijna altijd de V-stelling vergroot, voor meer stabiliteit. Bij dit model zou ik de vleugel in het midden moeten delen en bij het samenlijmen beide vleugeltippen 10 tot 15 mm moeten optillen. Of ik zou nu de buitendelen met V-stelling aan het rechte middenstuk moeten bevestigen. Maar dan krijg je een geknikte vleugel wat er volgens mij niet uitziet. En zo'n typische jaren '30 houten vleugel V-stelling geven verandert het karakter van het toestel nogal. En hoe moet het dan met het driehoekige raam achter op de vleugel? Het blijkt echter, dat als ik de buitendelen met spelden aan het middendeel zet, met de bovenkant recht, dat de vleugeltippen 10 mm boven de tafel uitsteken. Daarmee heeft de vleugel V-stelling. Of dat genoeg zal zijn, is een gok. We zullen zien.

Om de vleugel van de FK 43 aan elkaar te zetten, gebruik ik 1 mm koolstof staf, en 1 mm inwendig alu buis. Heb ik van Richard Crossley afgekeken, dus dat zal wel goed zijn. Om te zorgen dat de buitenvleugels er niet af waaien of trillen, gebruik ik magneetjes. Misschien worden het de 5x3, of anders de 3x2 mm magneetjes. Even kijken hoeveel dat weegt:

Dat zijn de 'dikke'. Zeven en een halve gram, lijkt me wat veel.

En hier de dunne. Kijk, dat scheelt bijna de helft. Dus daar gaan we mee beginnen.
De alu buisjes komen in het vleugelmiddendeel, want de bedoeling van de operatie is om een kleinere opberg- en vervoersdoos voor het model te kunnen maken. Dus de koolstof pennen mogen uit de vleugel steken. De buisjes en de pennen zitten tegen liggers aan en door ribben heen gelijmd. Achteraan de vleugel bleek nog een extra pennetje nodig te zijn, om de achterlijsten precies gelijk te krijgen. Ook dit koolstof pennetje zit met cyano in de buitenvleugel gelijmd, maar in de binnenvleugel gewoon in het balsa gestoken. Het balsa om het gaatje is met dunne cyano verstevigd.

Als ik de buitendelen tegen het middendeel aan schuif, hoor ik een mooie 'klak' van de magneetjes die elkaar aantrekken, dus de kleine exemplaren zullen sterk genoeg zijn.
Een mooi moment om eens te kijken hoe de FK 43 er uit zal gaan zien.

Het gewicht valt me niet tegen. Ik ga geen verdere details in de cabine aanbrengen. Eerst maar eens kijken of het gebakje straks wil vliegen.

31,41 gram. Valt me niet tegen. Wat er nog bij gaat komen zijn een aantal vleugelstijlen, verbindingsstangen bij de neus tussen vleugel en romp met daar cockpitruiten omheen, wielen, uitlaat, bekleding en natuurlijk de propeller, propas en het rubber. Vlieggewicht 60 gram? We zullen zien.

 

Nadat ik nog even goed had gekeken naar foto's van het origineel heb ik besloten om toch eerst de voorruit aan te brengen, voordat ik de vleugel op de romp ga lijmen. De reden is dat er een richel of rand tussen de voorruit en de vleugel is.


Dat maakt het mogelijk om in het verlengde van de romp een 1 mm balsa schot te lijmen, en daar de stijlen achter de voorruit tegenaan te lijmen. Vervolgens konden onder en boven de ramen stukjes 1 mm balsa vulstukjes gelijmd worden en de ruiten daar en tegen de stijlen aan gelijmd. Ik heb voor de vorm van de ruiten met passen en meten van papier een sjabloon van de voorruit gemaakt, en het 0,3 mm dunne polystyreenplaat aan de hand daarvan uitgesneden. Later komt over deze voorruit nog zwart tissue met uitgesneden ramen van het juiste formaat. Ook de zijruiten zijn al aangebracht. Als lijm heb ik schuim-vriendelijke cyano gebruikt. Het sjabloon van de voorruit ligt rechts op de foto. Later worden aan de hand hiervan nog kleinere sjablonen uitgesneden voor de afzonderlijke ruiten, om daarmee de chromen randen om de ruiten met een chroom stift aan te kunnen brengen.

De volgende stap is om de bekleding aan te brengen. De FK 43 krijgt de bekende jaren '30 KLM kleuren van zwarte neus, blauwe romp en staart, zilveren vleugel met houtkleurige onderkant. De rompzijkanten moeten dus worden bekleed met een tweekleurig stuk tissue. Ik heb uit karton een sjabloon geknipt om de overgang van zwart naar blauw uit te kunnen snijden. Dit sjabloon, links op de foto, kan straks ook gebruikt worden om de gouden bies aan te brengen.

Hier is de eerste zijkantbekleding uit twee stukken tissue in elkaar gelijmd. Het lastigste was om de openingen voor de zijruiten nauwkeurig passend uit te snijden.

 

Laatst was ik in het Aviodrome bij Lelystad om wat foto's te maken van de Fokker F VII 3M die daar in KLM kleuren staat; de zelfde kleuren als waar mijn FK 43 in komt. Ik wilde een goed beeld krijgen van het lettertype en het KLM embleem.

In het replica Schiphol stationsgebouw wat op het terrein staat zag ik een diorama 'Schiphol jaren '30' met daar in een hoekje een modelletje van een FK 43! Leuk.

Het ziet er uit als een houten model. De afwerking oogt een beetje grof, maar het geeft wel een leuk beeld. Ik was nog aan het twijfelen of de registratie op de vleugel in het zwart of in het rood zou zijn, op zwart/wit foto's kun je dat niet echt zien, en het ontbreekt sowieso van duidelijke foto's van de bovenkant van een FK 43.
Inmiddels ben ik hier verder gegaan met het bekleden van de romp en de staartvlakken

Het ziet er allemaal nogal rimpelig uit, dat is omdat het tissue nog niet is bevochtigd, laat staan gespanlakt. Dat is de volgende stap. Het middendeel van de vleugel is voorzien van het raam boven de cabine en bekleed met wit tissue. De buitendelen moeten nog.

De onderkant van de vleugel is van blank gelakt triplex, op de voorlijst en de tippen na. Dat wordt dus houtkleur, en de rest en de bovenkant zilver.

 

Mooi Henk

Groeten

Ed

 

Inmiddels heeft de romp van de FK 43 twee laagjes spanlak gekregen. Het meeste tissue is mooi strak getrokken, maar het zwarte tissue is nogal wat lichter geworden, tot aan antraciet toe. Hierdoor is de neus niet echt zwart meer.

Dus dat vind ik niet mooi genoeg. Daarom zal de neus zwart gespoten moeten worden, nadat een tweetal erg gerimpelde tissue panelen zijn vernieuwd.... Eerste karwei is de raampjes af te plakken. Na mijn eerdere negatieve ervaringen met afplakken met papieren sjablonen die ingespoten waren met lijm (zie bouwverslag van de Comet P-38 Lightning) had ik dit keer de keus tussen Tamiya plakband en Maskol. (Voor mensen die dit middel niet kennen; het is een paars gekleurde vloeistof op basis van vloeibare latex die na opbrengen min of meer helder opdroogt, en zich later af laat pellen). Het driehoekige raam bovenaan de vleugel en die op de romp heb ik met Tamiya plakband afgedekt, de ramen op de romp met Maskol. Het was redelijk simpel om rechte lijnen te trekken met vloeibare Maskol aan een cocktailprikker. Maar alles wat ik gemist heb zal later met een fijn penseeltje met zwart hersteld moeten worden.

De vleugel in inmiddels ook met wit tissue bekleed, heeft 2 laagjes spanlak gekregen en heeft meerdere dagen opgespeld op de vlakke bouwplank mogen uitharden, net zo als het stabilo en de hoogteroeren. Dus nu is de vleugel aan beurt om gespoten te worden. De onderkant van het origineel was deels afgewerkt in ongeverfd triplex, deels in aluminiumverf. Ik heb een deel van de vleugel gespoten in Tamiya Deck Tan, een lichte houtkleur. Ik heb dit niet geheel dekkend gespoten (is ook lichter) om de triplex vleugelbekleding te simuleren. De bovenkant en de rest van de vleugel wordt aluminiumkleurig.

Een volgend karwei is het geschikt maken van het neusblok voor de propelleras en het lager. De neus van de FK 43 eindigt in een scherpe rand, daarbinnen zie je de propas en de neus van de motor. Dus heb ik in het neusblok ook een ruimte vrij gemaakt, met boor en frees in de Dremel, waar het lager van de propas in past. Ik heb geprobeerd om de domping en de zijtrek rechts daar al in te bewerkstelligen.

 

De afgelopen dagen heb ik flink wat stappen gezet met de FK 43. Eerst de vleugel afgeplakt voor het zilver. Bij mijn vorige modellen met een zilverkleurige verflaag heb ik steeds Tamiya mat alu gebruikt. Maar, die verf is kwetsbaar. Als je daar geen beschermlaag van blanke vernis overheen doet (en dat weegt een aantal grammen) dan slijt die verf af op plekken waar je het model vastpakt. En dat ziet er niet mooi uit. Daarom ben ik op zoek gegaan naar een alternatief. Ik kwam uit op Tamiya Laquer paint, dus verf niet op acryl basis maar op basis van oplosmiddel. Deze verf is robuuster. Dus daarmee de vleugel gespoten, en het resultaat bevalt me. Ik heb gekozen voor Gloss Aluminium, omdat ik iets meer glans ook wel mooi vindt. Helaas is de tissue bekleding van de vleugel niet zo mooi strak geworden als ik gehoopt had, maar het resultaat vind ik redelijk. Vervolgens is het blauwe tissue afgeplakt en de voorkant van de romp zwart gespoten, weer met Tamiya verf, Gloss Black in dit geval. De raampjes had ik afgedekt met Humbrol Maskol (zie de foto in het bericht hierboven). Het Maskol liet zich makkelijk verwijderen, maar de overblijvende randjes waren wat rafelig. Een trucje is dan om de randjes schoon te maken met een nat gemaakte punt van een tandenstoker. Het bamboe van de tandenstoker krast niet op het plastic van de raampjes, en door het puntje nat te maken (met speeksel) is het effect nog wat zachter. Maar alles bij elkaar vind ik de afwerking van het model nog niet erg goed. Het grootste probleem lijkt me dat ik maar twee laagjes spanlak gebruik, terwijl het tissue pas goed geprepareerd lijkt met meer laagjes. Maar, alle auteurs schrijven: 2 laagjes! Anders wordt het model te zwaar, trekt de boel krom en wie weet wat meer aan rampen... Misschien moet ik daar bij een volgend model maar eens vanaf.
Tussen de bedrijven door heb ik ook nog drie wielen gemaakt. Het achterwiel van 1 laag 3 mm balsa. Het is natuurlijk een vrij klein geval en het zal worden gevat in een vork en niet eens draaibaar zijn, dus heb ik niet de moeite genomen om er één van meerdere laagjes te maken. Het schijfje 3 mm balsa is aan een tandenstoker gelijmd en zo in de boorstander met schuurpapier in vorm gebracht. De hoofdwielen zijn samengesteld uit 3 lagen 3 mm balsa. In het verleden boorde ik daar een 2 mm gaatjes doorheen en reeg ze aan een M2 boutje om ze in de boorstander te klemmen. Maar ik las een tip in Aeromodeller om de schijfjes balsa aan een 2mm uitw. alu buisje te lijmen, en dat langer te laten en zo in de boorstander te klemmen. Als het wiel gevormd is kun je dan het buisje bij het wiel op maat afsnijden. Dat leek me een goed idee, en het werkte prima.

Nadat het voorste deel van de romp zwart was gespoten, werd het tijd om de gouden bies tussen het blauw en het zwart aan te brengen. Ik had al een sjabloon van karton uitgeknipt om de beide tissue kleuren uit te snijden, zodat ze goed aan elkaar zouden passen. Deze zelfde sjabloon heb ik licht bijgeschuurd zodat hij precies paste, en gebruikt om met een Molotov Gold 1,5 mm pen de bies te maken. Dit ging wonderwel goed, maar de goudkleur was minder briljant als ik met had voorgesteld.

De volgende stap was het aanbrengen van de kenmerkende chromen omlijsting van de ramen aan de voorkant van de romp. Hiervoor heb ik aan de hand van de sjabloon voor het uitsnijden van het tissue een tweetal mallen uit dik karton geknipt. Doordat ik de zelfde sjabloon gebruikte, werden die malletjes nauwkeurig van vorm. Ik heb ze één voor één op het betreffende raam gehouden en er met een Molotov Chroom 2 mm stift omheen getekend. Dit ging erg goed, maar op twee plekjes ging de stift er een beetje naast, dat liet zich makkelijk met een fijn penseeltje met zwart corrigeren.

Zoals de oplettende lezertjes al gezien zullen hebben, zijn de foto's hierboven gemaakt nadat ik de volgende stap gezet had. Namelijk het in elkaar lijmen van het model. Natuurlijk moesten details zoals het aanbrengen van de goud- en chroomkleurige biezen gebeuren voordat de vleugel op de romp werd gelijmd. Maar toen dat eenmaal was geschied heb ik de uitvergrote maatschets van de FK 43 er weer bij gepakt, en de romp hier nauwkeurig op uitgelijnd. En gefixeerd met balsa driehoeken. De staart rustte op blokken om de datumlijn van de romp min of meer horizontaal te krijgen (Ik heb geen poging gedaan om de datum lijn zuiver horizontaal te krijgen om daaraan de instelhoek van de vleugel vanaf te kunnen meten, omdat ik er vanuit ging dat ik de romp nauwkeurig genoeg gebouwd had. Soms moet een mens eens op zichzelf kunnen vertrouwen). De vleugel is vervolgens met een viertal kleine rupsjes UHU Hart op de romp gelijmd.

De staartvlakken konden toen meteen ook mooi worden aangebracht. In dit model scharnieren zowel de hoogteroeren als het richtingsroer. Het hoogteroer is eerst in de spleet voor het stabilo geschoven, toen het stabilo zelf en zijn de roeren met de dunne alu scharnieren en wat drupjes UHU Hart verbonden. Daarna is het stabilo uitgelijnd en met 4 drupjes UHU Hart aan de romp gelijmd. Het richtingsroer is precies zo aan het kielvlak bevestigd en het geheel is precies haaks boven op de romp gelijmd. Dit geeft nu al een mooi beeld van hoe het toestel en uiteindelijk uit zal zien. Volgende stap is het aanbrengen van alle nog ontbrekende stijlen tussen romp, vleugel en onderstel.

 

We zijn nu 8 stijlen verder, ofwel 4 per kant! Dus met de stijl van de onderstelpoot is dat 5 per kant. Allemaal uit een latjes ovaal schuren, spanlakken, bekleden en weer lakken. Niet mijn meest favoriete karwei. Oh ja, de stijlen rusten onder de vleugel tegen een constructie aan waar een stroomlijnstukje overheen zit. Dus ook dat uit een latje gemaakt. Maar het is gelukt! Dus nog de uitstekende buisjes van de wielen op maat afsnijden, staartwiel maken, neusblok van enig detail voorzien.

Het staartwiel is eenvoudigweg van balsa gemaakt en draait niet; dat hoeft ook niet. Als het model start is de staart vrijwel meteen omhoog.

Het latje waar de stijlen tegen de vleugel steunen. De steun tussen het wiel en de vleugel heeft een schokdemper, hier voorgesteld door een plastic buisje om een stukje bamboe, wat met een stift in chroomkleur gemaakt is. De stijlen zijn in zwart tissue bekleed en moeten nog geverfd worden.

Nou, daar staat ie dan. Wel een leuk eigenwijs neusje, vind ik. De propeller is al zilver gespoten maar krijgt nog Nederlandse vlag kleuren bij de tip. Dus geen zwarte prop met gele einden in die tijd!

Zodra de prop klaar is en op de as is gemonteerd, is de FK 43 in principe vliegklaar. Na het invliegen -hopen dat dat goed gaat- ga ik meer details aanbrengen. Uitlaat, venturibuis, wieldoppen, decals en nog wat klein spul. Ik ben benieuwd hoeveel ballast er in de neus moet om het zwaartepunt goed te krijgen. Gewicht nu is 52 gram.

 

.
Wat is het een prachtig model geworden Henk
Heel erg mooi en een unieke kist, mooi stukje NL geschiedenis.

Veel succes met de maiden flight / trimvluchten.
Happy landings!

Groeten, Ramses
.

 

Nog even een vraagje: herkent iemand het logo op de propeller?

 

.
Volgens mij een Hamilton Standard Propeller logo.
Die heb ik ook gebruikt voor m`n Wedell Williams.

Groeten, Ramses
.

 

Ed, je afbeelding kan ik niet openen en de link verwijst naar een pagina ie niet te vinden is....

 

Vandaag eerst even een vergelijkend warenonderzoekje gedaan en geconstateerd dat de FK 43 ongeveer even groot en zwaar is dan mijn goed vliegende Comet Piper J5 Cup. Dus krijgt hij, in ieder geval in eerste instantie, de zelfde motor, dus 4 strengen rubber van zo'n 7 gram. Ik heb zo'n motor even verdeeld in 6 strengen zodat hij kort genoeg is om mooi tussen de propas en het achterste ophangpunt te passen, zodat de motor niet door de romp heen rommelt. zo ligt het zwaartepunt gelijk met later als de 4-strengen motor opgewonden is. Vervolgens heb ik zo'n 10 gram aan Pritt-buddies op de neus geplakt en heb ik buiten de eerste handstartjes geprobeerd. Het is per slot van rekening mooi rustig weer! Gelukkig bleek de ballast iets te veel, zodat ik na elke poging wat van het gewicht weg kon halen en het model uiteindelijk redelijk zweefde. Er bleek nog zo'n 6,5 gram ballast over.

Nu was bij de handstarts het proplager los te zijn geschoten, dat moet ik dus wat steviger teruglijmen, dit keer met epoxy. Dus moet ik het totaal gewicht terugbrengen naar zo'n 15 gram.

Kortom, dit geeft al voldoende vertrouwen voor de eerste power vluchten. Enige nadeel van de Pritt-buddies is dat niet alles er makkelijk af wil!