Klipperschip Cutty Sark, schaal 1:80, bouwdoos Woody Joe, Japan

Bedankt voor jullie tips. De oplossing moet inderdaad liggen bij experimenteren want de EXIF-data van mijn foto's geven het juiste formaat aan. Dus volg ik de proefondervindelijke benadering.

 

Het is even stil aan het bouwfront, andere zaken vergen mijn aandacht. Maar ik kom terug, dus ga niet weg!

 

Lou, kom je 28 september ook naar Amsterdam?

 

Goedemiddag vrienden,

Ik ben de laatste tijd druk geweest met allerlei huiselijke klussen. Je kunt je niet voorstellen hoeveel dingen er gelijktijdig kapot kunnen gaan. Maar er hoeft nu alleen nog een nieuwe CV-ketel te worden gemonteerd (doe ik uiteraard niet zelf) en daarna kan ik eindelijk mijn hobby hervatten. Bedankt voor jullie geduld!

 

9.10.2024
Stap 5 – Bevestiging van de kiel en voor- en achtersteven
(zie ook de eerder bijgevoegde pagina 4 van de handleiding)

Na een lange tijd van andere beslommeringen heb ik de bouw van de Cutty Sark weer ter hand genomen. Het model begint waarachtig al een beetje op een schip te lijken.

De voorsteven heb ik voorlopig niet bevestigd. Tot dusverre waren alle onderdelen goed passend en zaten onwrikbaar vast. De voorsteven zwabbert echter. Hij is met een dunne lip slechts 4 mm ingelaten in een opening in de voorste spant (zie rechter foto) en de lip is een fractie te dun om de opening op te vullen. Daardoor zit de voorsteven niet stevig vast, wat een probleem wordt als daar de eerste planken van de huid op gemonteerd moeten worden. Ik overweeg om links en rechts van de voorsteven een haaks houten blokje te monteren, mits ik daarvoor de ruimte kan vinden.

 

30.10.2024
Stap 6 – Montage van de achtersteven
(zie ook de bijgevoegde pagina 5 van de handleiding)

Het boven het water hangende deel van de achtersteven van de Cutty Sark (“het wulf”) is een grote uitbouw die niet alleen bestemd was om daar prachtig lofwerk op aan te brengen. Het wulf verbeterde ook het drijfvermogen van het achterschip aanzienlijk en beschermde het schip zodoende tegen achterop lopende zeeën. Er werd destijds uitgebreid geëxperimenteerd met de vorm van het wulf; bij sommige clippers was het wulf verkeerd gevormd en deze schepen hadden daardoor achter te weinig drijfvermogen om zich snel te kunnen oprichten uit een overkomende zee. Soms lukte dat helemaal niet, waardoor schip en bemanning verloren gingen.

Het wulf van de Cutty Sark wordt gevormd door ijzeren platen, bevestigd op ijzeren spanten. Het bestaat uit een groot, uitwaaierend deel met bovenin een knik naar een smal, verticaal deel. De Japanse ontwerper van de bouwdoos is er in geslaagd dit deel van het achterschip, dat kenmerkend is voor de Cutty Sark, correct in een plat vlak te realiseren:


Voor de bevestiging van deel 4A is een richel voorzien, het deel eindigt links en rechts op de achterste spant:


En daar werd ik geconfronteerd met het voornoemde “platte vlak”. De ontwerper heeft in de handleiding laconiek geschreven “Buigen met heet water en aanbrengen.”


Tijdens de (afgebroken) bouw van mijn “scratch” Cutty Sark heb ik, mede dank zij het forum, veel praktische en theoretische kennis opgedaan, echter hout buigen hoorde daar niet bij. Ik ben daarbij ook schrikachtig omdat veel onderdelen van de bouwdoos unicaten zijn en niet gemakkelijk vervangbaar of geschikt om zelf na te maken. Ik dacht daarvoor een oplossing te hebben gevonden door buigtesten te doen met het restmateriaal waaruit het te buigen onderdeel komt. Ziehier mijn ervaringen:

a. 5 min. in warm water, gebroken bij voorzichtig buigen.

b. 15 min. in heet water (60 gr. C), idem.

c. 30 min. in heet water (60 gr. C), niet gebroken, 24 uur in een klem gedroogd, sprong grotendeels terug.

Hoe ver moet ik gaan? Koken? Ik heb ook gekeken naar de werking van toegevoegde ammoniak maar dat schijnt de lignine in het hout niet zacht te maken maar op te lossen. Ik wil het onderdeel bij voorkeur laten drogen op het model zodat het zoveel mogelijk van tevoren de bedoelde vorm krijgt.

Ik hoop dat iemand mij verder op weg kan helpen.

 

https://www.modelbouwforum.nl/threads/vaardigheden-tips-en-weetjes.269159/

Hier staat beschreven hoe je dit kunt aanpakken. Als je iets naar beneden scrolt staat hoe je het kan doen. Je hoeft dan echt niet lang in koud water te weken. Bij veel te lang weken wordt het hout erg zompig en gaat het niet lukken of juist veel slechter.
Maar ook een plankenbuiger van Kolderstok is een mooie investering om dit soort klusjes te klaren.

 

Als het massief hout is kan je het doen zoals ik. Ik laat het lang in water liggen, soms wel 24 uur, maar een paar uur is ook al genoeg. Dan buig ik het in model en laat het zo drogen (minimaal 24 uur) en dan blijft het in vorm.
Nooit problemen mee gehad. Zelfs de gekste buigingen in 2 richtingen krijg ik zo goed. Als het dan droog is, heeft het de vorm en verlijm ik het. Na schuren ziet het er prima uit. (zie mijn verslag van de Hollandse tweedekker).
Plankenbuiger gaat ook, ik heb die zelf gemaakt van een soldeerbout. Ik heb een boet genomen die in de soldeerbout past en daar chassisringen opgezet (stuk of 6) en dan weer een moer erop om ze vast te zetten. Even in de boormachine en langs de vijl en dan heb je een eigengemaakte plankenbuiger. Ik heb hem 2x nodig gehad voor een extreme bocht. Het weken werkte beter.
Hier een foto van mijn "Frankenstein wood bender" (zo werd hij op SOS genoemd).

 

Bedankt voor jullie reacties! Ik heb de plankenbuiger van Kolderstok gekocht, die heeft voor latten zijn effectiviteit bewezen. Maar het betreffende onderdeel (4A) is niet geschikt voor een plankenbuiger. Het onderdeel heeft een bijzondere vorm en wordt bij bevestiging op het model gelijktijdig in 2 richtingen gebogen; de onderkant blijft op de richel en de bovenkant wijkt naar buiten. Ik denk dat ik met restmateriaal de methode van Stephan eens ga proberen. Verslag volgt!

 

P.S. Stephan,
Heb ik het goed begrepen dat je hout 24 uur in KOUD water laat liggen en dat je het daarna kunt buigen zonder warmte te gebruiken?

 

Ja, zo doe ik het, alleen als er een extreme bocht gemaakt moet worden wil ik het wel eens verwarmen. Maar dat is zelden nodig.

 

Wat voor materiaal of houtsoort is het eigenlijk wat je moet gaan buigen? Je praat hier toch niet over hout maar meer plaatachtig? Door de vorm gaat het tijdens het buigen toch vanzelf naar boven uitwijkend worden?

 

Persoonlijk zou ik dat deel scratchen (zelf maken) zoiets in vorm maken met buigen? Dat gedeelte komt onder het dek, dus waarom niet samenstellen uit naast elkaar geplaatste blokjes hout en dan de vorm aan de buitenkant erin schuren. Je hebt de boven lijn en onderlijn. Het word tenslotte geverfd en bekleed met ornamenten.

 

Naast rondhout en andere materialen zijn in de bouwdoos 3 en 4 mm dikke houtplaten gebruikt voor alles dat gelaserd is. De houtsoort is onbekend, misschien is het wel een lokale, Japanse houtsoort. De 2 delen die het wulf moeten vormen zijn 3 mm dik en laten zich dus slecht buigen. Ik stuur vandaag de ontwerper in Japan een mailtje met de vraag hoe hij het zelf heeft gedaan, eerdere vragen heeft hij relatief snel beantwoord.

Als het betreffende Deel 4A op de aangegeven wijze wordt bevestigd, neemt het vanzelf de juiste vorm aan. Ik heb dat gecheckt met dun karton. De voorgaande uitsnede uit de handleiding geeft duidelijk aan wat de bedoeling is. Ik ben zelf niet sterk in het met tekst beschrijven van 3-dimensionele vormen...

 

Die gedachte is inmiddels bij mij ook opgekomen. Back to scratch?

 

Waarom niet, je hebt de ervaring en niks staat je in de weg om iets te verbeteren of anders uit te voeren dan wat een beschrijving aangeeft. Soms krijg je dan een nog mooier resultaat.

 

Voor de volledigheid, ik vond het volgende op een Amerikaanse site:

The bulk of the wood used in the kits is Japanese cypress, or Hinoki, which is a very aromatic wood. The wood will bend quite easily if dampened, but is quite brittle when dry. So, don’t try to bend any wood without wetting it first. Test this on scrap wood, before trying to bend the real thing – break a dry piece of scrap to understand how the wood behaves.

(Het grootste deel van het hout dat in de kits wordt gebruikt, is Japanse cipres, of Hinoki, een zeer aromatisch hout. Het hout buigt vrij gemakkelijk als het vochtig is, maar is vrij broos als het droog is. Probeer dus geen hout te buigen zonder het eerst nat te maken. Test dit op afvalhout voordat u het echte hout probeert te buigen - breek een droog stuk afvalhout om te begrijpen hoe het hout zich gedraagt.)

 

Ik heb de Japanse distributeur gevraagd naar zijn werkwijze bij het buigen van het meegeleverde hout. Hij schreef het volgende:

Dear Lou-san.

Thank you for your inquiry.

I'm glad you enjoyed the assembly. When I assembled the Atake-bune and Byodoin, I dampened the wooden parts with water and glued them to fit the curved surfaces. To dampen the parts, I tried soaking a cloth in water to dampen the parts.

The wood used by Woody Joe is of high quality, so I think it will bend if it is dampened to a certain extent. There is no need to soak the parts in water for hours. However, if the curve is extremely strong, you may need to force it in place.

I once failed when soaking the roof parts of Byodo-in in water, so please listen to me. Wood expands when it absorbs a lot of water. I glued and fixed the parts in this state. After that, the glued parts shrunk when they dried, and gaps appeared between the adjacent parts. Please be careful.

That's all I can tell you, but I hope you find it useful.

Thank you.

(Beste Lou.

Bedankt voor uw vraag.

Ik ben blij dat u de montage leuk vond. Toen ik de Atake-bune en Byodo-in in elkaar zette, bevochtigde ik de houten onderdelen met water en lijmde ze vast aan de gebogen oppervlakken. Om de onderdelen te bevochtigen, gebruikte ik een natte doek.

Het hout dat Woody Joe gebruikt, is van hoge kwaliteit, dus ik denk dat het goed zal buigen als het in zekere mate wordt bevochtigd. Het is niet nodig om de onderdelen urenlang in water te weken. Als de kromming echter extreem sterk is, moet u het misschien met kracht op zijn plaats aanbrengen.

Ik heb ooit pech gehad bij het weken van de dakdelen van Byodo-in in water, dus luister alsjeblieft naar me. Hout zet uit als het veel water opneemt. Ik heb de onderdelen erg nat vastgelijmd. Toen de gelijmde onderdelen droogden ontstonden er openingen tussen de aangrenzende onderdelen. Wees voorzichtig.

Dat is alles wat ik u kan vertellen, maar ik hoop dat u het nuttig vindt.

Bedankt.)

Ter toelichting: Atake-bune is een bouwdoos van een historisch Japans oorlogschip en Byodo-in een bouwdoos van een Japanse tempel.

Zijn advies is eigenlijk het standaard antwoord: Gebruik water maar niet te veel. Ik probeer nog wat uit op restmateriaal en dan waag ik het er op. Mocht de boel toch knappen, dan ga ik over op de procedure van Stephan, een massief, houten achterschip.

 

Goedemorgen Lou,
Door jou duidelijke vorm die je hebt afgebeeld besloot ik een testje te doen.
Een soort hoefachtige vorm die ik vanuit jou afbeelding hebt overgezet op papier. Deze zette ik over op massief hout wat ik nog had liggen.


Dit stuk sneed ik uit en legde ik een kwartier in koud water en boog deze met de plankenbuiger rond. Door de hoefachtige vorm kantelde dit vanzelf achterover en was het zo gebeurd.
Ik zou zeggen probeer het maar net als ik met een proefstuk

 

Kijk, dat is 100% service! Ik probeer het ook met de plankenbuiger, ik dacht dat het daar niet op paste.