Het verhaal achter Elapor is helaas complexer als hierboven geschetst. Elapor is een mengsel van Polystyreen en Polyetheen beads of granules (een bolletje kunststof met daarin een belletje gas) die tezamen expanderen onder inwerking van stoom in een spuitgietmatrijs (de stoom verhit het gas in de beads dit zorgt voor de schuimvorming). Voor lossing uit de matrijs van de spuitgietdelen wordt een wasachtige stof gebruikt.
Elapor is door de gebruikte materialen inert van aard. Het heeft een lage oppervlakteactiviteit. Chemisch beschouwd zijn er geen dipool verbindingen aanwezig in het oppervlak. Lakken (op acrylbasis) echter hebben voor een goede hechting aan een oppervlak dipool verbindingen nodig.
Hoe kan men dipool verbindingen creëren, hiervoor zijn verschillende technieken beschikbaar, te weten:
Coronisatie, bijvoorbeeld met een vlam, dit was heel lang geleden een vereiste om de kunststof Ferran (Polyeteen met een ijzer-ion in de molecuulstructuur) te kunnen lakken. Ferran werd door Carrera in rotatiematrijzen verwerkt tot modelvliegtuigen. Dit durf ik zelf niet aan met een schuim als elapor. Dit gaat snel mis, door de isolerende kwaliteiten van het schuim is de warmte opbouw onbeheersbaar. Coronisatie is ook mogelijk door het creëren van een elektrisch veld echter elapor is hiervoor niet geleidend genoeg (probeer maar uit met een regger).
Fluorisatie of gasfasefluorisatie, fluor is een zeer reactief (redox-reactief) gas dat zeer snel een verbinding kan aangaan met Elapor (enige micrometers diep) en lakken mogelijk maakt. Twee methoden beschikbaar: barrière fluorisatie en adhesie fluorisatie met mengsels van gassen bestaande uit fluor met stikstof of fluor met lucht. Helaas alleen voor de echte professionals weggelegd, bijvoorbeeld kunststof carrosseriebouwers.
Wat doet nu de primer van Multiplex, die doet twee dingen, de lossingswas verwijderen én de fluor in de primer gaat een verbinding aan op het oppervlak van de Elapor. Waardoor er een laagje met chemisch actieve dipool molekulen ontstaat. NU kan er worden gelakt! Pas op wacht hier niet te lang mee, want de dipool-laag is niet stabiel en verdwijnt na een paar dagen weer (wetenschappelijk beschouwd is er sprake van de interactie tussen een ion en een geïnduceerde dipool). En dan moet je weer opnieuw primer op het Elapor smeren. (Red. met schade en schande wordt men wijs) Overigens de methode van MPX lijkt het meest op adhesie-fluorisatie (normaliter lucht met een lage concentratie fluor). De fluor wordt hierbij gedragen door een agressief en snel verdampend oplosmiddel. Dat er fluor in dit mengsel zit is goed te zien aan de kwikzilver-achtige opaliserende glans van de primer. De dipolen zorgen voor een toename van de hydrofiliteit (wateropnemend vermogen) ofwel de oppervlaktespanning neemt af en de oppervlakteactiviteit neemt toe.
Zijn er nog andere alternatieven? Ja, volgens zeggen werkt schuren gevolgd door een lakprimer ook, anderen zweren bij het gebruik van Save-Coat, airbrushen levert betere resultaten dan spuitbussen etcetera. De meningen zijn verdeeld, zelf ben ik er nog niet uit wat de beste, de goedkoopste, de mooiste, enzovoorts oplossing is. Mettertijd weten we samen het antwoord wel.
Zo. dat was de theorie, de praktijk is weerbarstiger. Uit eigen ervaring puttend denk ik dat de primer van Multiplex wel iets doet. Maar veel minder dan ik aan verwachting heb. Multiplex geeft zelf al aan in de bijsluiter dan niet alle verfsystemen compatibel zijn met haar primer en adviseert naast haar huismerk spuitbussen Faskolor Acryl spuitverf voor Lexan (deze verf bevat een hoog percentage weekmakers). Dat is niet zonder reden, veel andere verfsystemen hechten of niet goed aan de ondergrond of springen tijdens het gebruik los (het schilferen).
Eigenwijs als ik ben en altijd in voor een experiment. Heb ik de vleugel van een Mentor versjteerd door na de Multiplex primer en een uurtje droogtijd Action acryl spuitverf aan te brengen (spuitbussen van €1,99). Het resultaat was na spuiten in één kleur (uit drie lagen opgebouwd) prima, dus snel deze kleur afgeplakt met paarse low-tack crepé tape van de Action en de volgende kleur er op gezet. Resultaat leek top, totdat ik de tape verwijderde, deze tape nam de onderliggende verf mee, balen. Andere tape gezocht en gevonden: low-tack tapes van 3M, Kip en Tamiya. Allemaal getest, eindresultaat hetzelfde, enig voordeel de verwerkbaarheid is veel beter dan de goedkope tape van de Action de prijs van de betere tapes is echter navenant hoger. Voorlopige conclusie de hechting van Acryl spuitverf van de Action op Elapor is onvoldoende.
Definitieve conclusie: het probleem zit niet in de hechting maar in onthechting van de Action spuitverf onder de tape laag. Direct na het spuiten migreert oplosmiddel en drijfgas uit het verfmengsel in de lucht maar ook in het schuim en via deze laatste weg dus ook in het schuim direct onder de tape. Aldaar aangekomen kan het oplosmiddel alleen wegkomen via de uitgeharde verflaag die daar zit. Die wordt ter plekke week gemaakt en dan meegenomen tijdens het verwijderen van de tape.
Oplossingen nu: gaan sparen voor een airbrush met compressor zodat ik het nog een keer kan proberen met Faskolor of wisent safe-coat aanschaffen bij
www.kleber-und-mehr.de of experimenteren met Motib verfsystemen of Deka Kolor Acryl verf (
http://www.budweg.org/DEKA2.htm) gebruiken. Met Deka Kolor verf heb ik in het verleden al zeer goede resultaten gehad op een Pilatus Porter van Pemotec deze worden gesneden uit PolyPropeen schuim. PP-schuim is volledig inert, daar hecht normaliter niets op. Deka Kolor blijft echter elastisch na uitharding.
